De echte namen van M en Q

In de spionnenwereld van James Bond zijn veel identiteiten niet of nauwelijks bekend. De namen van M en Q worden niet vaak genoemd en ook de voornaam van Moneypenny wordt pas aan het eind van Skyfall onthuld. Wie zijn deze mensen en wat zijn hun namen? Ik vertel het je in dit artikel.

M in de romans

Fleming baseerde M op Rear Admiral John H. Godfrey, de directeur van de Britse marine-informatiedienst in de Tweede Wereldoorlog. In het derde boek Moonraker (1955) wordt zijn identiteit nog geheim gehouden, maar we leren wel zijn initialen en het aantal letters van zijn naam: M**** M*******. In zijn een-na-laatste boek gaat schrijver Ian Fleming toch overstag: The Man With The Golden Gun (1965) onthult M’s rang met voor- en achternaam als Rear Admiral Miles Messervy.

De eerste twee M’s: Bernard Lee en Robert Brown

Er zijn tien films voor nodig voordat M’s naam, dan nog gespeeld door Bernard Lee, voor het eerst wordt genoemd. Wanneer Bond in Egypte een bezoek bgrengt aan een plaatselijk MI6-safehouse, noemt General Gogol M bij dezelfde voornaam als in de boeken, Miles. Het is dus waarschijnlijk dat hij dezelfde naam draagt is de boeken, Miles Messervy.

De opvolger van Lee, Robert Brown, speelde eerder de rol van vice-admiraal Hargreaves in The Spy Who Loved Me (1977). In Browns films als M wordt niet duidelijk of hij dezelfde persoon is als Lee. Er wordt nergens opgemerkt dat het niet zo zou zijn, maar in mijn hoofd vind ik het leuk om te bedenken dat Robert Brown ook in Octopussy (1983) Hargreaves zou zijn. Er zit wel een haak en een oog aan mijn head canon. Uit het insigne van M in de pre-title sequence van The Living Daylights (1987) blijkt dat hij Rear Admiral is. Dat zou betekenen dat vice-admiraal Hargreaves is gedegradeerd.

Beide heren kregen elk hun eigen eerbetoon in de vorm van een schilderij. Bernard Lee in Brosnans derde Bond-film The World Is Not Enough (1999) en Robert Brown in de meest recente film No Time To Die (2021).

Een vrouwelijke M met twee namen

We kunnen de periode van Judi Dench als M in twee tijdlijnen opdelen. De eerste tijdlijn speelt zich af van GoldenEye (1995) tot en met Die Another Day (2002), de tweede tijdlijn begint bij Casino Royale (2006) en eindigt bij No Time To Die.

In de eerste tijdlijn wordt niets bekend over haar naam, in ieder geval niet in de films. Uit de boeken van Raymond Benson uit de jaren 90 blijkt dat ene Barbara Mawdsley voorganger Messervy opvolgt. Benson schrijft ook novelisaties over de Brosnan-films in die tijd. Het is dus mogelijk dat M in de Brosnan-films en uit de boeken van Benson dezelfde dame is. Een extra reden om dit te denken is dat de naam Barbara Mawdsley ook voorkwam in het originele GoldenEye-script, maar dit later werd geschrapt.

In de tweede tijdlijn neemt Bond al snel haar identiteit op de hak. In Casino Royale, wanneer 007 in haar appartement inbreekt, komt hij brutaal uit de hoek. M reageert nogal vinnig:

I though “M” was randomly assigned. I had no idea it stood for…

Bond

Utter one more syllable and I’ll have you killed.

M

Uiteindelijk leren we M’s naam in Skyfall (2012) door de Royal Doulton-bulldog die ze achterlaat voor 007. Op de doos die hij van Moneypenny ontvangt, is vaag de tekst Olivia Mansfield te lezen. Dit wordt later bevestigd op de officiële James Bond-website. Haar naam is een knipoog naar Sir Mansfield George Smith-Cumming, de oprichter en eerste directeur van de Britse Secret Intelligence Service.

Mijn collega Corneel heeft wel eens opgemerkt dat haar naam een een woordspeling op de zin “I live in a man’s field” zou kunnen zijn, een verwijzing naar Dench die als eerste vrouwelijke M binnenkwam in de mannenwereld van MI6.

Net als haar voorgangers krijgt ze een eerbetoon met een schilderij. Ze hangt in dezelfde hal als Robert Brown in Daniel Craigs laatste Bond-film, en wordt hulpeloos aangestaard door haar opvolger.

Gareth Mallory

De naam van de meest recente M is geen geheim. In Skyfall wordt Ralph Fiennes geïntroduceerd als Lieutenant Colonel Gareth Mallory. Hij is voorzitter van de Intelligence and Security Committee en stuurt aan op het vertrek van Mansfield in het begin van de film. Na de eindfinale blijkt hij haar positie te hebben overgenomen. Zijn achternaam wordt nog een keer herhaald in een telefoongesprek tussen Bond en hem in No Time to Die.

Q of Major Boothroyd?

Ian Fleming geeft 007 een Beretta 418 als zijn standaard pistool in de eerste boeken. Dit verandert in Doctor No (1958). Nadat Bonds Beretta faalt in From Russia, With Love (1957) vinden M en Boothroyd het hoogtijd voor een nieuw vuurwapen. Hoe kwam Fleming tot deze beslissing?

De naam voor de fictieve kwartiermeester van MI6 komt van de echte Major Geoffrey Boothroyd, die groot fan was van de Fleming-boeken. Echter, volgens hem kan het wapen wat Bond draagt echt niet langer. Hij wisselt verschillende brieven uit met Fleming. Eerst raadt hij een Smith & Wesson aan, maar hier is Fleming het niet mee eens en vraagt om nieuw advies. Uiteindelijk komt Boothroyd met de Walther PPK aanzetten, deze zullen we in de filmserie vaak terug zien komen. Ian was hem hier zo dankbaar voor, dat hij besloot om zijn kwartiermeester dezelfde naam te geven als de man die hem dit adviseerde, Major Boothroyd.

Q heeft de films heeft dezelfde naam als in de boeken, in ieder geval de Q gespeeld door Peter Burton en Desmond Llewelyn. Zij spelen allebei dezelfde incarnatie van de rol. Dit weten we omdat M de man in de film Dr. No (1962) geregeld “armourer” noemt. Aan het eind van het gesprek dankt M hem met zijn naam: Major Boothroyd. Ook Desmonds Q wordt later in de filmserie Major Boothroyd genoemd. Zowel in From Russia With Love (1963) als in The Spy Who Loved Me (1977) horen we zijn naam terugkomen. In Tomorrow Never Dies (1997) draagt Q, wanneer hij vermomd is als Avis-medewerker, een plaatje met daarop de schuilnaam Quentin Quigley.

Over de namen van John Cleese en Ben Whishaw is weinig bekend. Al zou Whishaws Q theoretisch gezien ook Boothroyd kunnen heten, aangezien de Craig-films een andere tijdlijn zijn dan de eerste twintig films. Hier hoef je het natuurlijk niet mee eens te zijn.

Moneypenny: Jane of Eve?

Als laatste wil ik afsluiten met een kort stukje over Moneypenny. Hoewel haar naam in de eerste twintig films niet wordt genoemd, heet ze in The Moneypenny Diaries van Samantha Weinberg Jane Moneypenny. In de derde Bond-film van Craig is haar voornaam echter Eve. Ook hier sluit ik af, vorm vooral je eigen mening.