Het literaire James Bond horloge

Omega, Seiko, Casio en natuurlijk Rolex. Alle bekend als de luxueuze horloges van James Bond, tenminste, in de films. In de boeken ziet 007 zijn horloge echter als een simpel gebruiksvoorwerp. Eentje waar hij niet te veel waarde aan hecht zo blijkt in On Her Majesty’s Secret Service (1963), als hij haar om zijn rechtervuist draagt om een bewaker te slaan. Maar welk horloge draagt Bond in de boeken? Is het de iconische Rolex Submariner, de Explorer van Fleming of draagt hij iets anders om zijn pols?

Het snelle antwoord

Een Rolex Oyster Perpetual. Wanneer Bond weet dat zijn cover als Sir Hillary Bray is doorzien, wordt het hem te heet onder de voeten en besluit hij Piz Gloria te verlaten. Terwijl hij zich klaarmaakt om tevertrekken gaat hij al zijn ‘wapens’ nog eens na. Fleming schrijft:

Hij had enkel zijn handen en voeten, zijn Gillette scheermes en een polshorloge, een zware Rolex Oyster Perpetual met rekbaar metalen bandje. Op de juiste manier gebruikt, vormde het een uiterst doelmatige boksbeugel.

Terwijl 007 door de gangen van de kliniek sluipt houdt hij zijn horloge in zijn rechterhand en hoekt hij een bewaker. In dat proces versplintert het horloge tegen de kaak van de man. Meer details geeft Fleming echter niet, dus het is lastig om te weten welk exact model Bond draagt. Wel schrijft hij dat Bond waarschijnlijk een nieuwe Rolex zal kopen.

Honderd referenties

Het boek James Bond Watches Price Guide van Dell Deaton leert ons dat Fleming in totaal zo’n honderd referenties maakt naar James’ horloge. Je zou denken dat we daar veel mee zouden kunnen, maar niet is minder waar. Zo’n tweederde van alle referenties is compleet nutteloos. Het vertelt de lezer niets meer dan de tijd in Bonds wereld.

Door de jaren heen worden er langzaamaan steeds meer details bekend. In Live And Let Die (1954) wordt het merk Rolex één keer genoemd. Er wordt door Deaton gespeculeerd dit horloge niet van Bond zelf is, maar waarschijnlijk uitrusting is van Q-Branch (net als meer materiaal tijdens deze missie, daarnaast blijkt in OHMSS dat Q-Branch een hele inventaris heeft van Rolex-horloges). 007 wist van tevoren dat hij veel zou moeten duiken en Rolex stond toentertijd vooral bekend als duikersmerk. Het werd niet op straat gedragen door de normale man.

Horloges waar we in de boeken na Live And Let Die over lezen zijn altijd merkloos. Bond hoort zijn horloge tikken in Moonraker (1955). Hoewel Bond naakt slaapt, wordt ons in From Russia, With Love (1957) verteld dat hij wél een horloge draagt naar bed. In Dr. No (1958) is zijn wijzerplaat niet alleen “lichtgevend”, but blazingly so. Welke horloge Bond droeg in deze eerdere boeken zullen we denk ik nooit weten, daarvoor zijn er simpelweg te weinig aanwijzingen. Mocht je hier een goede theorie over hebben, laat het dan vooral weten in de reacties!

Fleming schrijft nooit over een modelnummer, in geen enkel verhaal. Er is echter één uitzondering: geen boek, maar een manuscript. Wederom biedt On Her Majesty’s Secret Service het antwoord. Of je een manuscript als canon ziet of niet, dit is waar we het mee zullen doen.

Playboy biedt het antwoord

Ian Fleming schrijft het manuscript van zijn elfde boek in het eerste kwartaal van 1962. Deze versie bevat alle details die we willen weten. In eerste instantie was dit een proefdruk voor persrecensies, later stond deze druk als driedelige serie in de Playboy. Welk horloge werd daarin genoemd?

Een Rolex Explorer 1016 met een fabrieksbandje.

Later, in hoofdstuk 23 van Majesty’s omschrijft Bond het horloge als nieuw. Iets dat overeenkomt met Fleming zijn eigen Explorer tijdens het schrijven. Daarnaast is het niet gek om te bedenken dat James het mogelijk tijd vond voor een nieuw horloge, nadat Leiter zijn klokje in Thunderball (1961) nog een ‘oud ding’ noemde. Een andere aanwijzing is dat Bond naar de numerals kijkt op het horloge. Een Submariner heeft geen cijfers, de Explorer heeft daarentegen een 3-6-9-indeling.

Bronnen en Explorer-alternatieven

Ik noemde de naam Dell Deaton en het boek James Bond Watches Price Guide eerder al. Hoewel het een verouderd Kindleboek is en veel van de hyperlinkjes niet meer werken, is de kwaliteit van zijn onderzoek fantastisch. Zowel voor dit boek, als zijn andere werk over Bond-horloges. Het artikel van Deaton uit 2009, waarin beschreven wordt waarom hij de Explorer 1016 het definitieve horloge van de literaire 007 noemt, is zeker een aanrader.

De droom om eigenaar te zijn van een ‘Bond-horloge’ heb ik al sinds ik klein ben. Toen ik ooit in 2014 met vakantie was in Vietnam kocht mijn vader een mooie nepper voor me. Deze tikt vandaag de dag verbazingwekkend genoeg nog steeds. Een nepper is misschien leuk voor een collectie, maar ik heb hem nooit met gemak op straat gedragen. Remmert van James Bond Lifestyle schreef een tijdje geleden het artikel Affordable alternatives to James Bond watches. Dit artikel gaat echter alleen over de films en niet over de boeken. Mocht je een alternatief voor de Explorer 1016 willen, dan raad ik je de VAER C3 ($279) of de duurdere automatische VAER A3 ($629) aan. Als je de correcte maat wil ga dan voor de 36mm, tot 2010 was dit het standaardformaat dat Rolex aanhield. Een ander alternatief, dat meer op de moderne uitvoering lijkt, is de Tisell Explorer 9015 (€321).