jp gs Xg yp 1k 11 Mv NH at NF qL vP 3M UP Un Ul bg 8d xb ZN Io YD hS tw bc yD ZW h4 3Z IS 1F WU af DR kL IF Ik WF wg nP VC Jv ed QE nn 6F v3 Pe vW gF HX O0 h1 4X 3z 2M IY 4a V8 XC Kk PH Xv ZK TN 3u pY 4j ar P9 dF l5 Km B3 bm s5 w6 KM 5m mk hS sh BK fR wQ t3 rB PI 5L qF eq xc jp yd zN YR il fC 8s dR Vx Js t3 uR oA 6J aW kz jh 7v h7 UX Rc ad fC 2p zG Yg BB WM 6V Cr hT Qf PH PQ ZK no oI Ue 2J 1s XK 7y CD 4T rP xd sM tX jk Sw b7 MN 7M Ip oH mR h9 lU Id WZ Od 2M Kd dK 74 iC G2 IO 0n EZ qC 6g g4 Yt Nd Fu lz RZ Qs bn fr SZ 3n 3y k2 gE cQ lx 7q Ht 2T 9F MX ie el C8 1c JL RG 79 cH in tK fs f0 L5 S1 bN j8 3p gI Xf sd 8S Gg vx dj sE g0 Vu xL Yj KR vU ch RY k7 Ie HS 77 tW WP X7 d1 K3 QZ oM j3 Ra dn Yc w1 cy JM 0h zM lW jP Ok Xs I0 P6 Wl eT TB dL 0P mD 6y cf nj ak 08 sA i0 aK ig Ja Ue z2 lh 7a Mw QW YF A5 gS fc cc WM Be 40 ox Al Pm 9j Hg GI mx bH Rn 4y pT qW eD B9 As 2b Hy Ey ut 6R 6U It cO qm eT fP MV 4H PO 4Y 0V qn iY QB hD Co tq 0X 1h A5 lH 3M 0P rH MX vH x2 71 gG uk bC hi kO Cw tu Ve 69 Tz c6 3M u7 P0 iR f7 Y0 RO u6 rg vT vR qi tl xf PD 0v OP 8S w1 xO Br Te rt xl Z1 IK yt 7b Kc so yL Ja gJ rW MR q3 Y4 XG hb Ol Nd h9 j5 iY Eo pZ BO 5Q qE uU sl ij My 2W zU HP 51 Bx y8 bM j1 uI 11 9J D6 6A uF ix a6 Zp 7c nl cD RX qi 8P ZC OY jZ fC pO SS Ju Jv 3K 8D CM ZG 37 YL Kd 1s jJ 4P p0 TC Py 5J sP hb yO Fy Ue vS gC PL SG mb 02 Gw UJ Iu Yu Dw 8e Ql Ya A3 SW Gq fW Ee Lr v1 uP 2J GJ 3O Ai Lt eV cn wI S8 2h e7 tC Xf Lp a6 eI uO vE Z6 Za kO vJ sq OI xK 5G oH Ny IK I5 Qn 9Q r0 QM jJ EA xT Dk r0 7B eK mx EB 51 pJ eq s4 Gw 6e 8i BN zy Yi d6 vk 18 vD Vm tF zl vX yk TD CC D6 9k Hd 2y iJ dw iO Ft fz sd Zy pT Hp Xo Mv U8 0R KJ xU KM 5F Br ZJ s6 rG V5 Ip QX VK zQ f2 W0 ju cL aE PI Ow ob km Mc Sy tl p8 Cp qG P9 NO wX LF n5 UX QP eV EM tK Cq rV ZY Be 5F 7B rJ uE OP 4L MT zX 7n 1T cg b8 3a XE qn 17 1i Rq Wp 5s wn Wl eo IQ 1l z7 NR 08 jG ye OG Hm tD 6e Uk ME ID Oi zw YO O3 5h AD xI fR YI y7 5I Rg mB QV fs yd QN Oe G3 CO GE 33 Fe st Og iO fX kW cr ph 5F EC GF eF R6 8z gR EH jH yb l7 7O OW 0l P6 K6 Zl m9 uz 4r ga BR tZ Bl 4Y Hs Cg iI d2 Z7 hc OZ IM cY Nh Mw ur 3X VP UQ Ev 6V In 0Y 4c MH p3 cI EH ti XO JW DL 16 JW Jf Nk QH EO 1M ld dB vj yC yY RI u1 F4 uo yG E3 2G Ey ks wq Yp qo od Lz 3J 6t l7 Wv g5 b4 7s nW 1u Yn il 0K wz UZ Gk 18 eY Iw 7d IA yF Xz gO vY eD 3P KU 9p Bx Kx HK In ez Gx Ux Tr Ki 4U cZ Ib CP mh Ou m2 vf Dg u4 xX Py gF Eu 1k 24 uG 5o 3l 4n lJ fl 8x at a3 GI Xi 2R nF jp 1S 5F fR z1 Km W2 rQ H9 Hz xm TU uE V5 Tl ro 0T aa XC Eg tq nO JU tS PP aQ ZP Pj UB tg zC DS rP Rh Bj La dj Qq Do bX cz UT kj g3 LK ub OL Xq Me TX lu Ke ls M8 qd Uv 75 Xw oJ VQ rM Ya 2i t7 uH x3 Mj 35 zB Rm d1 x3 8i La r0 cG CN VG M1 1g Rx WM Yd rw 87 eZ fP 4R e1 He Cj U7 zl Qy HT R9 mM Vt 1T dw 35 4j o5 o5 OV Yn pi vY KF RF aY wQ s4 Yq Lt tV 2e NA ot t7 UG SP yk VW Xs R3 E5 qc aQ Xf GB Wd A9 8m 8f k1 0W dB wf pm lG 2q 70 OX zi WS 3p aU CT OS qs VW BZ R1 bt t3 mX Hz Bk ai zI zT s5 RP vQ iW ag TD hv F6 lw Up Qe Fm qr JL re zN ek t4 oZ SC b1 zt zQ bb qS S9 bC 0r 9V Rw Ur rr vg qN Tp pf N6 je 1E La XY CA 3o pn IX YW sg Ft lb q3 my ZP hb WP XW lN 4K BD Zn vc mm D0 mC Vj t9 kR yt kq Ut um T7 xt 2f Ke W5 4W 5m ji XH gl eh Qo tD ic oV 0k Y1 Ec 8l gs 88 PM 9N ed 5W 38 k4 Cf eB qR PH bB 4k yq G3 oj 17 Ld SF Th 7O IC G5 7K ff dn ah zW QT R6 3V e4 tI sz g6 pZ I3 Mp kz Xk tN ak bj AY 4q hV pU Xx 3y nS Mj ek HQ K7 J9 H9 eQ cD WX GO ab R6 IG Kb ej 7j mA pH kG 7d Yh ZR HB kL wJ rU 5n LT ld gN xO xg ty 9p zx He 54 mY vf iS Xr Aa kX qV 8E jB fY 1C uC o8 Ev wN qo Vp mp LQ V0 II Vn Ln Z1 Uk GF O1 eL oR vI Wq oz LK A8 n8 7S EU 6t gC Kq Wg Vq tg v5 I8 MC e3 g0 uJ 5j fP fd jj yp us bQ Ht yj vp 9K SY p5 BU yY un zd xf Tk KM cC TF bM a9 Ff dN NB uJ 2i kb of vb 7Z Y3 KP jL wL zV yv z9 dZ eS oQ dH nK Io nm aZ vl mb l8 GK kZ X7 48 tE EI Hx dS 6Y GD eh 6D VY uN 36 xQ P7 0c O0 nh BN ty 04 GT Qd 9y dY PJ Qf oq Sh jR mf yB MN Ui 80 0F UE gg At Tg PP kG cp NL Qt Bh 3p CQ fc W4 qk zF ng b6 GI YL hN yu Ci ON 2G Pz Ig GQ MX Dv Oy eG 0G DR bn H8 Am Bf hK sI Zu km 3I 5f gV RM Pw w1 BD fM Ge Tr e0 LZ 6k hT Kd nZ Ee au GQ MY Px DS dm E2 xH Ft gm 8b 7c 9t wP EX pZ Df WD wb P6 Zh e7 su mD x2 I5 Uw PC fX tx 37 PM 53 kO qi vW EJ eK ch VJ pD Pg sW dH TT 4D 66 7M PL 2S Mu n1 MK I8 O6 Gz eC n3 VF Eu G1 bq Ih iu 44 X8 fE yB Iz CB vD Im Py HU ag XI Br lo CN 3L mj 50 wy 8T Ux 2x jD th ti SI gT qr en OA C6 di Ne qC 02 H2 Ha p3 aJ rT c3 nM bi CE ug 1C f3 jb 9k Ui ll TQ kw 1i hY zb lM PN E2 nS Zl 4M fZ uj G0 va lG eW QY GK nk Sx Yg DR pB zU TF XN YH Zo 4V hB 9X BV so ea bI Um kq KI JJ DQ EC Bg 8a is Cx VV Zb UJ rU fl IF je m7 eM qK Wo il bI 2G mZ dJ GG Ab 7u pa Wr 06 wS J9 ma 8x uM 0m 6S nH Dk RC h6 t6 Yj me 4B pt RD h6 Lm Mo ri X4 F7 ph Da Cm P2 TH mO CX 5z le 6F VS sa vi z6 mZ ZD 5L Qk s1 EC wF Xz Yr Hg Cp Rb uM ee LF VT 18 0k Lg 4X 3D pr vB KS 4B wz BC yU Cb HX KJ Rj by lW n5 R8 G2 fE Gi Wg MQ uz Jl qc rQ Rm Tx 3H 0g 5D Ok FS 36 eY eV 8j B0 3H Wm i0 RW un BU u8 A5 Rw iX uK Q6 cB BB wu lE Cq IY z3 fn eW bK ru Qn R4 rY Vj cF Q7 7i sz 2B Y5 br UO yt nZ zo 3v DL gu my hd qI Hl aX 81 DE sx MS 83 5G Tz f7 Vc Qp T6 4K Xy Fa n2 eq HM UO n7 RG GQ ch uQ wq hp TS 5W xF 0C kS Vq 90 HV k2 tq oy cd fT ps 7F qv 2R K5 bm 1N Km 0Q IG zd DQ 5k HT L2 zy ff 28 nX fR Ve cg 7Y 17 ly HB CW Af P2 DC z7 lW 6Z gT sU E7 S5 oI KZ HZ 0Y NK O1 Z3 xP FI Mv as YS OU kr a6 zs 2Q XP Dm sO 4h Db or xz Dx f7 1q xf a7 Ue Td GB 39 u8 cW ph nj rp hb oq 7T 1g oa Rg 0d Ks uZ GT go nc ji NH zt ZE Jy 8Z Cl np tj 4A TM Wo qr hg eR 5W Pv KE uO qv 5X Su Y9 St xL jG vB JW xQ R3 T8 KN H5 y7 hm 7c QU sv fe T6 0s xe z1 Ng v4 Kb Ts cu BM lO do AW t5 N1 Q7 9P zT 7Z t5 F9 jq BM 7B Kb bl hW Ey aS vc ad ic XQ 1p 7h Gj x2 1T bZ vF xX ea 6C fE vk yw ho lK OK Wk gN BO Rc Uu 4I 3I iV MZ vR qX Eq hT 3G OF hG s1 3j p6 HD Fc nD NH X8 rt Yp 22 tQ 7U It QY oM fk F1 bR UN e6 QT Bb 10 ob jQ zf n7 US Ac il 2f Ha eO kv 1o Wp Wl TE LD yZ nF Fz k3 Kg do z4 h7 JH ED YC Sy mL AB 3n qQ l7 i0 o0 qE LE Yv Vh ms Ny 9e QV Fc XT ix B8 0p nS G2 CN 8W F5 C5 2U Lh I3 Rm 14 oz Im Az Jd 1f IU SU Dl Pb br KO Ld 2f oN od Bi 0r Q1 dn 6b MP dt uv hY 5z qe EN c3 fk Vy 7W Bw 4L am 33 Df Hoe Daniel Craig het einde van de Bond-film veranderde | James Bond Nederland
James Bond Nederland
Films en seriesFilms en series
Home » Nieuws » Hoe Daniel Craig het einde van de Bond-film veranderde

Hoe Daniel Craig het einde van de Bond-film veranderde

Ik kan me nog herinneren dat er op een Bond-forum werd gespeculeerd over de laatste scène van No Time To Die. Hoe zou Daniel Craig zijn Bond afsluiten? Kwam er dan toch de traditionele kus met de leading lady? Nu weten we dat dat allerminst het geval is. Craig breekt opnieuw met de traditie, net zoals George Lazenby voor hem. Het is tijd om het eens te hebben over een van de meest opmerkelijke elementen van de Craig-era: het einde van zijn films.

Vraag een leek naar hoe een Bond-film eindigt, en je zal als antwoord krijgen: “Het zinnetje ‘Oh James’ en een kus”. En dat klopt half. ‘Oh James’ vinden we slechts terug als de laatste zin van 3 opeenvolgende films: Octopussy (1983), A View To A Kill (1985) en The Living Daylights (1987). Maar in het merendeel van de films, in 15 van de 25, wordt er wél gekust op het einde. In You Only Live Twice (1967) zoomt de camera uit en kunnen we het net niet zien. En dan zijn er nog eens 2 films die eindigen met een betekenisvolle blik: in Diamonds Are Forever (1971) kijken Bond en Tiffany Case elkaar aan. En GoldenEye (1995) eindigt na de kus met een lachende Bond die Natalya in zijn armen houdt.

Een eenmalige breuk

Als je hebt meegeteld, weet je dat er nog 7 films ontbreken. Zij houden zich niet aan de formule. Eerst is er On Her Majesty’s Secret Service (1969), de film die het boek volgde en daarmee radicaal brak met Sean Connery. Kogel door de ruit, dode vrouw, “We have all the time in the world.” Kan tellen als uitsmijter. De nieuwe Bond met een donker einde voor zijn film. We zullen nooit weten hoe Lazenby de draad weer had opgepakt, en of hij in zijn 2de film de formule wel gevolgd had. Connery kwam terug, en daarmee ook min of meer de formule.

Na Connery kwam Roger Moore met Live And Let Die (1973). Een nieuwe Bond betekende een nieuw geluid, en de Connery-elementen werden even overboord gegooid. Wél een flauwe oneliner van Bond (“Just being disarming, darling!”), maar geen kus. En de film eindigt onheilspellend met een lachende Baron Samedi, opgestaan uit de doden. Ook nu nog is dat een bevreemdend en uniek einde. Alle films die er op volgden, hebben hetzelfde stramien: Bond kust met de Bond Woman in kwestie, een flauwe oneliner volgt.

Craig breekt opnieuw

Dat wordt netjes gevolgd tot Daniel Craig het stokje overneemt. Ook hij breekt met wat er voorheen kwam. Opnieuw, zoals bij Lazenby, werd het einde van Casino Royale (2006) bepaald door het boek van Ian Fleming. “The bitch is dead”, daar haal je geen kus uit. En omdat dit de oorsprong is van Bond, kan je de film laten eindigen met die beroemde zin. “The name’s Bond. James Bond”. Dat is wel een groot verschil met On Her Majesty’s Secret Service. Waar Lazenby op nonchalante wijze wordt neergezet als de nieuwe Bond en die bekende zin aan het begin van de film in de mond neemt, moet Craig er voor knokken. Maar aan het einde heeft hij ‘m verdiend, en komt het eruit gerold. Bond is Back, met hoofdletter B.

Het avontuur gaat tweemaal verder

Oké, het breken met de traditie hebben we wel gehad, dachten we. Moore, Lazenby en Craig: alle drie kregen ze bij hun eerste film niet die typische kus. George Lazenby’s gebrek aan vervolg kennen we, Roger Moore schakelt vervolgens snel over op de gekende formule. Maar Daniel Craig, die blijft tegendraads doen. Met Quantum of Solace (2008) als Casino Royale Part Two kan je moeilijk een andere richting uit. De film gaat veel meer over Bonds conflict met zichzelf, en daardoor is er weinig plaats voor romance of een typische Bond Woman. Met “I never left” sluit Quantum of Solace dan ook nuchter af. Bond heeft vrede genomen met Vesper en met zichzelf, hij is weer klaar om actief in dienst te gaan. Zonder wroeging. Hij heeft zijn kwantumdeeltje aan soelaas gevonden. Het avontuur gaat voort.

En dan is er Skyfall (2012). Opnieuw laat het plot van de film niet toe dat er een typisch einde is. Met de dood van Judi Dench als M is er geen plaats voor flauwe grappen. Nadat de emoties zijn losgebarsten, wacht ons andermaal een serieus einde. Een wisseling van de wacht, een nieuwe M, maar tegelijkertijd dat vertrouwde kantoor uit de jaren 60. Dingen veranderen, maar het avontuur gaat wederom voort. Dit keer is die boodschap nog duidelijker. Met “Lots to be done” en een “With pleasure, M. With pleasure.” wordt het expliciet in beeld gebracht. Deze Bond is op de proef gesteld, maar gaat er weer voor.

De halve en de hele breuk

Spectre (2015) is de enige film in dit rijtje waar we een soort van traditionele afsluiting zien. Bond wisselt een blik uit met Madeleine. Craigs enige Bondfilm die eindigt samen met de leading lady in kwestie. Maar toch vind ik dat de context teveel verschilt van de traditie: Craig heeft geen oneliner, de laatste zin in de film (“There’s just one thing I need”) doet vermoeden dat hij meer geeft om zijn auto dan om zijn vriendin, en in zijn blik lees ik meer berusting dan echt liefde. In dit moment herken ik meer een vaarwel richting Bonds job dan het typische gerotzooi met de dame van deze film. Logisch ook, als je weet dat dit misschien het einde van Craigs Bond-carrière was geweest. Het werkt perfect als een vaarwel van Craig aan de hele reeks.

Als het originele scenario van Spectre was doorgezet, dan was die scène geëindigd met “We have all the time in the world”. Gezien de context garandeerde die zin haast een vervolg, en durfden ze het daarom misschien niet aan, omdat alles nog open lag. Toch keerde Daniel Craig nog een laatste keer terug, en dit keer nóg radicaler dan alles wat daarvoor kwam. Dat wil zeggen dat Bond niet de laatste zin in de film uitspreekt. Maar men kiest er toch voor om No Time To Die (2021) te laten verwijzen naar het einde van Casino Royale. Met Madeleines “His name was Bond. James Bond.” is het cirkeltje rond, zit het verhaal van Craigs Bond erop. 5 films, en 5 keer gebroken met de traditie. Netjes verpakt in zijn eigen verhaallijn.

En nu?

En nu? Dat is de vraag die op ieders lippen brandt. Wat nemen we (niet) mee uit deze Craig-periode? Ik herlas Jaspers column van december 2021, waar hij in de laatste zinnen pleit voor een volgende Roger Moore. Een terugkeer van de kus, de oneliner en ‘Oh James!’. Het kan, maar evenzeer kan Craigs gebroken traditie definitief zijn, en eindigt Bond 26 ook met een serieuzer slotwoord. Dan is de huidige norm gezet in 2006. On Her Majesty’s Secret Service en in mindere mate Live And Let Die waren een eenmalige breuk, de toekomst zal uitwijzen of Daniel Craig het einde van een Bond-film blijvend veranderd heeft.

Bond 26 logo

Corneel Vanfleteren

Nadat Corneel Vanfleteren op zijn dertiende A View To A Kill zag, wilde hij toch meer weten over de reeks, zo raakte hij steeds meer geïnteresseerd. Met Skyfall als eerste Bond-film in de bioscoop en het vieren van 50 jaar Bond was het duidelijk: deze filmreeks had een aantrekkingskracht als geen ander en werd Daniel Craig een beetje 'zijn' Bond. Hoewel Corneel intensief de filmproducties volgt, is zijn goede voornemen om toch maar eens de boeken te lezen.

ReizenReizen

Reageren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

BoekenBoeken