Jorrit van der ValkDe James Bond-films met Daniel Craig in de rol van 007 gingen over Bond zelf. Een duidelijke trendbreuk met verhalen van Connery en co. Het publiek slikte deze persoonlijke aanpak als zoete koek. Over persoonlijk gesproken; in de ruim zeventien jaar geschiedenis van James Bond Nederland waren we in februari een maand uit de lucht. Er deed zich net als in de films met Craig een situatie voor die mijn leven totaal op zijn kop zette.
Om in het thema van deze website te blijven schets ik hieronder een kortverhaal over James Bond en zijn trouwe bazin M.
Licence to Care
Op een avond begin februari is James Bond tijdens een spaarzame periode van rust in zijn appartement in Chelsea. Hij staat op het punt om een lekker potje te koken als zijn trouwe vriend Bill Tanner hem belt. De boodschap is duidelijk, M is met spoed opgenomen in het ziekenhuis en hij heeft nog geen details. Bond bedenkt zich geen moment en rijdt naar het ziekenhuis toe.
Daar wordt na een aantal uur van onzekerheid een diagnose gesteld. Deze is zeer levensbedreigend, het leven van M hangt aan een zijden draadje en dat zet zijn leven abrupt stil. Er is acuut een operatie nodig. Deze wordt de dag erna succesvol uitgevoerd.
Een periode van onzekerheid, waarin M voor haar leven vecht, vol met ziekenhuisbezoeken volgt. Samen met de directe staff van MI6 zit Bond wanneer het kan aan het bed en zorgt hij ervoor dat het M aan niets ontbreekt. Na een periode van een week keert de rust terug.
De toestand van M is stabiel en als alles goed gaat mag ze binnenkort naar huis om te herstellen. Het doet Bond een hoop maar na een maand van zorg ziet hij dat het langzaam beter met zijn trouwe baas gaat. Ze is thuis en neemt rust.
Het bijzondere van dit verhaal is dat ikzelf James Bond ben en M mijn moeder is… In dit soort situaties leer je trouwens je echte vrienden kennen. Vrienden die me door dik en dun hebben gesteund en waarvoor ik ze zeer dankbaar ben.
00-Status bevestigd: Casino Royale
Het was vanaf het begin van de 21ste James Bond-film Casino Royale (2006) duidelijk. Deze keer is het persoonlijk. De manier hoe regisseur Martin Campbell zijn personage introduceerde was totaal anders dan alle voorgaande twintig films samen. In zwart-wit zien we een man zijn kantoor betreden.
Het is Dryden, chef van de 00-sectie van MI6 in Praag. Hij gaat rustig zitten als James Bond zijn introductie maakt. We zien dus niet een situatie die de wereldvrede op scherp zet, waarna de titels rollen en we Bond bij M op het kantoor zien verschijnen. Nee, dit is totaal anders.
James Bond laat direct zien dat hij de touwtjes in handen heeft. Dryden overspeelt zijn hand en wil Bond uitschakelen. Helaas voor hem weet James waar deze man zijn wapen bewaart. In koelen bloede schakelt James hem uit. Na een eerder gevecht op leven en dood heeft Bond zijn 00-status behaald en kan zijn avontuur beginnen.
Later in de film wordt Bond verliefd op Vesper Lynd. Een uitgebreide romance volgt. Iets wat we tot dan toe enkel in On Her Majesty’s Secret Service (1969) zagen. Daar valt Bond na wat hard to get van Tracy di Vincenzo als een blok voor haar. Ze trouwen zelfs. Helaas steekt Ernst Stavro Blofeld hier een stokje voor. Onthoud die naam.
De missie lijkt in Casino naar mate de film vordert steeds minder belangrijk te worden. Bond zijn liefde voor Vesper neemt de overhand. En dat is wederom een stijlbreuk met alle films na Majesty’s. 007 kiest voor Vesper en maakt mede hierdoor, maar ook door het gebrek aan ervaring, kapitale inschattingsfouten.
Quantum Revenge
Na de dood van Vesper is Bond in Quantum of Solace (2008) uit op wraak. Wie heeft zijn geliefde Vesper vermoord? Het brengt hem via Italië naar het Zuid-Amerikaanse Haitï waar hij Edmund Slate op het spoor is. Eenmaal in de hotelkamer krijgt Slate niet eens de kans om iets te zeggen. De wraak op alles wat Bond is aangedaan zit te hoog. Het is persoonlijk geworden. James legt Slate het zwijgen op en het spoor loopt dood.
Na de speedboot achtervolging tussen Bond, Camille en de mannen van Greene zien we James in volle woede. Die duurt als hij met een bewusteloze Camille naar een eiland vaart niet lang. 007 is met zijn gedachten ergens anders. De film heeft een kort rustmoment als Bond op de boot voor zich uit staart. Een zeldzaam moment van reflectie wat je in de films voor die van Daniel Craig amper zag.
Dat moment wordt versterkt als hij per ‘geleende’ Ford Bronco over het eiland rijdt. We zien beelden van de omgeving en haar bewoners ondersteund door de soundtrack van David Arnold.
Het wordt pas echt persoonlijk als we het einde van de film naderen. Na het gevecht met Dominic Greene krijgt 007 de kans hem te ondervragen. Hij vertelt hem dat ene Yusef Kabira voor Quantum werkt. Kabira verleid hooggeplaatste vrouwen in ruil voor informatie en geld waarbij hij zichzelf laat gijzelen. Hij was tevens de ex-vriend van Vesper voordat ze James leerde kennen. Nu heeft Yusef zijn zinnen gezet op de Canadese agent Corrine Veneau. Bond treft het paar en adviseert Corinne haar dienst te waarschuwen. Tot de verrassing van M leeft Yusef nog, waarna hij door MI6 wordt gearresteerd.
Skyfall: de aanval op zijn geliefde baas
James Bond is zijn baas M steeds meer gaan waarderen. Deze relatie wordt in Skyfall (2012) ernstig op de proef gesteld wanneer M persoonlijk wordt geraakt. Oud-MI6-agent Tiago Rodriguez was voor 007 het lievelingetje M. Ze noemt hem zelfs een “briljante agent”. Tijdens de overdracht van Hong Kong aan China in 1997 kiest M vanwege landsbelang voor de opoffering van haar agent. Dat is Rodriguez nooit vergeten.
Het verhaal begint bij het veiligstellen van een USB-stick waarop de identiteiten van alle actieve geheim agenten staan. Wanneer dit niet lukt zijn hun levens in acuut gevaar. Bond doet er samen met Eve alles aan om de stick in handen te krijgen. Helaas trekt Bond aan het kortste eind en wordt hij per ongeluk door Eve neergeschoten. Hij valt zo’n 100 meter naar beneden en leeft daarna onder de radar, maar geheel verslagen, in Turkije.
Na de aanslag op MI6 laat Bond zich weer zien. M komt na de begrafenis van haar omgekomen medewerkers thuis wanneer ze 007 treft. Hij ziet er onverzorgd uit en is duidelijk beschonken. Hoe veilig Bond zich bij zijn geliefde baas voelt is direct duidelijk.
Rodruguez heeft zich inmiddels omgedoopt tot Raoul Silva en is het brein achter de aanslagen op MI6 en M. Tijdens het publieke onderzoek over de relevantie van het 00-programma valt Silva met zijn mannen binnen. Hij krijgt bijna de kans om M te doden, maar het is Mallory die de kogel voor haar opvangt. M is niet langer veilig en wordt na een vuurgevecht door Tanner weggeleid. Het is echter James Bond die M snel per Jaguar evacueert.
Ze gaan samen per Aston Martin DB5 naar Schotland. Daar wordt M in een ultiem gevecht met Silva en zijn mannen door een kogel geraakt. Wanneer M in de armen van James Bond sterft zien we James voor het eerst huilen…
Een broer van Spectre?
Wie of wat is de oorzaak van alle persoonlijke ellende die Bond zo kwelt? Het is familie! Niemand minder dan Franz Oberhauser blijkt de broer van Bond te zijn. De broer? Nee, de man is zich na een aantal jaren Ernst Stavro Blofeld gaan noemen. Zijn doel is James Bond zoveel mogelijk pijn doen.
Tijdens de meeting van het misdaadsyndicaat, waarvan James tot dan toe de naam niet weet, is het Blofeld die Bond op een zo persoonlijk mogelijke manier probeert te raken. Hij slaagt hier aardig in en vernederd 007 voor de ogen van al zijn helpers. Uiteraard pikt James dit niet en weet hij te ontsnappen. Maar niet voordat hij zijn dienstwagen op de bodem van de Tiber parkeert.
Wraak nemen op de dood van Vesper en M doet James gedurende Spectre (2015) niet echt. Ik had hier toch meer van verwacht. Sowieso is de film gefilmd met een bijzonder gele lens. Richting het einde van de film kiest Bond weer duidelijk voor zichzelf en de mensen wie hij waardeert. Hij kan ook niet anders, omdat Madeline Swann – zijn nieuwe liefde en de dochter van Mr. White – door Blofeld wordt ontvoerd.
Na een gevecht in het hart van Londen, waarbij 007 van grote afstand met zijn Walther PPK een helikopter neerschiet, eindigt deze op Westminster Bridge. Hoe Bond het voor elkaar heeft gekregen om met een klein kaliber wapen de heli van grote afstand te raken is me nog steeds een raadsel.
James maakt een zeer persoonlijke keuze, hij is klaar met de geheime dienst en gooit zijn wapen weg. Het doel is bereikt, de cirkel is stond. Blofeld, de man die de oorzaak is van alles wat er in de voorgaande Craig-films gebeurde is gepakt.
(No) Time for familie
Was Spectre het perfecte einde van Daniel Craig zijn periode als geheim agent James Bond? Wanneer je me deze vraag stelt zal ik die met ja beantwoorden. Het verhaal was wat mij betreft afgelopen. Het was zo klaar als een klontje; Blofeld zat achter alles wat Bond pijn heeft gedaan. Alles wat hem over de wereld bewoog. Maar EON Productions koos ervoor om nog een film met Craig te maken. Het werd No Time to Die (2021). Een film vol persoonlijke verhalen van James Bond.
Dat begint al direct wanneer hij met Madeline Swann op reis is. Ze hebben het geweldig samen. Totdat SPECTRE hen in Matera vindt. Bond is op de begraafplaats waar Vesper ligt begraven als er een bom ontploft. Het vertrouwen in Madeline is weg. In een ultieme confrontatie op het marktplein laat Bond het erop aankomen. De ramen van de Aston Martin DB5 worden volledig aan puin geschoten. Is Madeline een product van SPECTRE? Ze zegt van niet en James racet weg. Hij zet haar op de trein. Het is klaar.
Wanneer Madeline na een periode van vijf jaar afwezigheid weer in Bond zijn leven verschijnt komt hij een klein meisje tegen. Het is haar dochter en zeker niet die van James. Madeline kan niet goed liegen want het meisje met de naam Mathilde blijkt later wel degelijk Bond zijn dochter te zijn. Hij heeft een familie. Vanaf dat moment verandert alles. Bond brengt het ultieme offer. Onze held is dood. Net als Blofeld overigens. En alle leden van SPECTRE. Er moesten hier duidelijk nog wat losse eindjes aan elkaar worden geknoopt.
Alternatief Universum
De films met Daniel Craig als James Bond bestaan uit een doorlopende verhaallijn met per film een extra verhaal. Ze passen daarom naar mijn mening niet bij de eerste twintig waarin onze superspion alles overleefde. Craig creëerde samen met het team van EON Productions, scenarioschrijvers en regisseurs een eigen tijdlijn binnen het Bond-universum. Het was immers Craig die al voor Casino Royale bedacht dat 007 wel eens de dood zou kunnen vinden. Eens zien wat de kersverse James Bond in het 26e avontuur voor ons in petto heeft. Zei er iemand 2026 toevallig?!
Nog even dit…
Alles wat James Bond Nederland publiceert, gebeurt volledig op vrijwillige basis en non-profit. Wil je JBN steunen middels een donatie, dan komt dit volledig ten goede aan betere artikelen. Elke cent wordt direct geïnvesteerd in onze website. Doneren kan via het onderstaande bankrekeningnummer. We danken je hartelijk voor je gift.
NL55 RABO 0338 6331 46 ten name van Stichting James Bond Nederland
Gosse Drent
Redactie
Reageren