Column: Bond is Back

James Bond op het NOS Journaal! Ik zag het zelf! Mijn moeder appte me, de volgende ochtend sprak een collega mij erop aan. James Bond op het achtuurjournaal; het was een hele happening. Bond is Back!

Wat was er eigenlijk aan de hand dat de geheim agent van zestigplus ineens prime time op de Nederlandse beeldbuis verscheen? Engelandcorrespondent Fleur Launspach (het nichtje van Rik die weer de zwager is van Famke Janssen) kon het ons ook niet precies duidelijk maken. Komkommernieuws tussen alle oorlogen door.

Hoe keert James Bond terug op het filmdoek, vroeg Fleur zich af, nadat zij tot de lumineuze ontdekking was gekomen dat ze in Londen al drie jaar geen nieuwe Bond-aankondiging had zien hangen. Of had ze een aflevering gemist?

Het antwoord op die vraag is alleen niet aan ons. De enige die daarover gaat is Barbara Broccoli, maar zij kwam niet aan het woord. Het lijkt erop dat de producente zelf met de handen in het haar zit rond deze kwestie. Wat als iedere scheet als aanstootgevend wordt ervaren? Ze ligt er al drie jaar wakker van.

James Bond moet opnieuw worden uitgevonden. Graag zelfs. Met een nieuwe hoofdrolspeler is het nodig om uit een ander vaatje te tappen, wat heeft het anders voor nut gehad om die vorige om te leggen? Iedereen tevreden stellen gaat sowieso niet lukken, dus schuren doet het links- of rechtsom altijd. Het gaat erom de grenzen op te zoeken. Met moedwillig heilige huisjes omverschoppen is niemand gebaat, maar James Bond hoeft ook niet gelijk een geitenwollensok te worden. Hij mag best stoute dingen doen, daarom houden we zo van hem. Bovendien staat de wereld in lichterlaaie. Een onorthodoxe aanpak is daarbij dikwijls noodzakelijk.

Na drie jaar stilte zou je inmiddels verwachten dat ze er achter de schermen wel zo’n beetje uit zijn. Maar nee. Vooralsnog lijkt de producente zich niet te bekommeren om haar kroonjuweel. Was ze er al uit welke kant het Bond-personage op moet gaan, dan had ze toch wel iemand gecast en ons dat laten weten? Hoe heerlijk moet het zijn om de wereldpers weer even aan je voeten te hebben door de nieuwe nul-nul-zeven op een podium te hijsen? Bond Is Back. Drie woorden, daar kunnen we voorlopig een hele poos op teren.

Zonder ook maar één Bond-film te hebben gemaakt de laatste drie jaar (of eigenlijk vijf, want de laatste draaidag van No Time to Die was eind oktober 2019) floreert EON Productions als nooit tevoren door alle rommel die het bedrijf te koop aanbiedt in de 007Store. Van loensende beertjes en truttige eierdopjes tot luxueuze met diamanten afgezette gouden hangers. En er zijn dus mensen die dit kopen, want EON vaart er wel bij zonder zich ook maar enigszins druk te hoeven maken om een nieuwe film. Waarom moeilijk cashen als het ook makkelijk kan?

Ondertussen is Bond back op Prime, waar de gehele collectie weer in de etalage staat. Persoonlijk vind ik dat prettig voor als ik even snel iets wil checken. Daarnaast is John Barry’s Goldfinger (1964) opnieuw uitgeven door La-La Land Records en ondanks dat het ons geen nieuwe muziek biedt, is het eervol dat er nog steeds aandacht is voor oude Bond-muziek. Bovendien blijft daarbij de hoop bestaan dat er ooit nog een dubbel-cd van Moonraker (1979) verschijnt. Eveneens worden deze maand de reclames op RTL 7 weer onderbroken door compleet uitgerekte Bond-films op tv en als klap op de vuurpijl is Bond back in de bioscoop: Octopussy (1983) als onderdeel van Koolhovens Keuze en Diamonds Are Forever (1971) bij Eye in het kader van Amsterdam als internationaal filmdecor.

Bond Is Back, maar we moeten het wel van de oude hebben. Meer en meer verwordt 007 tot ‘a relic of the Cold War’, om met M uit GoldenEye (1995) te spreken; een film waarvan de productie dertig jaar geleden begon. Dat James Bond net als iedere zestigplusser meer verleden áchter zich dan toekomst vóór zich heeft, wordt versterkt door het feit dat het volgend jaar twintig jaar geleden is dat Daniel Craig werd benoemd als voorlopig laatste 007 en dat zijn vierde film Spectre (2015) dan alweer tien jaar oud is. Dat is de voorlaatste Bond-film. Laat dat even goed bezinken om te beseffen dat het gebrek aan nieuwe Bond-impulsen járen geleden al is ingezet. Twee films in tien jaar tijd. Kariger hebben we nooit meegemaakt.

De Britse Bond-expert professor James Chapman vat het mooi samen in gesprek met Fleur Launspach, want, zegt hij, ‘James Bond is bovenal een fictief personage dat we vooral met een korrel zout moeten nemen’. Als de filmmakers dát nu eens als uitgangspunt nemen, en James Bond weer met een knipoog benaderen, dan zal het allemaal wel meevallen met die nieuwe ‘sexist misogynist dinosaur’. Hang er voor de zekerheid een ‘trigger warning’ aan met de mededeling dat deze film slechte gewoonten bevat en schoon is je kunstgebit.

Laat de nieuwe film twee uur puur entertainment zijn zonder enige vorm van reflectie op de werkelijke wereldproblematiek. James Bond heeft zijn eigen universum met snoodaards die de wereld (niet de onze, maar de Bond-wereld) willen veroveren of vernietigen. Na een serie van halsbrekende toeren waarvan onze held telkens op het nippertje weet te ontkomen, gaat hij in de laatste minuten een titanenstrijd aan met de eindbaas en weet hij de wereld (nog steeds niet de onze) op de laatste seconde van een wisse ondergang te behoeden.

Wie na de voorstelling buitenkomt en zijn telefoon checkt, krijgt de behoefte om de film gelijk nog eens te zien. Is James Bond dan niet bij machte om de verschrikkingen van alledag te verhelpen, ons er even aan laten ontsnappen moet zijn kerntaak zijn. En voor wie deze aanpak te simplistisch is: je hoeft niet te komen kijken. Echt niet.

Zolang James Bond ongevraagd op het achtuurjournaal verschijnt, is hij nog altijd relevant. Komende weken graag antwoord op de volgende vragen: heeft George Lazenby het bed gedeeld met álle Angels of Death incluis Irma Bunt? Deed Roger Moore zijn stunts inderdaad allemaal zelf? Is de haarstyliste van Timothy Dalton de oorzaak dat Licence to Kill (1989) flopte? En waarom zat Pierce Brosnan in godsnaam in Mamma Mia (2008)?

Bond is weer helemaal back. Daar heeft hij geen nieuwe film voor nodig.