Gosse DrentOver de ouders van James Bond is maar weinig bekend. Zo nu en dan komt wat informatie voorbij in de romans of de films, maar een echt duidelijke beschrijving van hen is niet te vinden. In dit artikel zet ik alle informatie over zijn bloedverwanten uit de Fleming-boeken en de films op een rijtje. Vervolgboeken heb ik niet meegenomen.
🇬🇧 Click here for the English article.
Misvatting over de familiestamboom
Fleming schrijft voor het eerst over de voorouders van James Bond in de elfde roman On Her Majesty’s Secret Service (1963). Sean Connery maakte het jaar daarvoor zijn debuut als Bond in de filmserie, wat mede dankzij hem tot het gigantische succes van Dr. No (1962) leidde. Voor Ian Fleming een reden om James Schotse roots te geven. In die elfde roman bezoekt James het College of Arms om aan informatie te komen over Blofeld. Een werknemer van het CoA, Griffon Or, probeert direct na Bonds aankomst uit te pluizen waar zijn familie vandaan komt.
“Ja, ja, ja. Heel interessant inderdaad. Zeker. Maar ik vrees dat ik u moet teleurstellen, mijn beste meneer. De titel is uitgestorven. Eigenlijk is het een baronetschap. Zeer begeerlijk. Maar ongetwijfeld kunnen we een relatie opbouwen via een neventak. Nu dan […] we hebben zo’n tien verschillende families van Bonds. De belangrijkste eindigt met Sir Thomas Bond, een zeer voorname heer. Hij woonde in Peckham. […] Als we nu eens een verband konden leggen met Peckham.”
“Ik heb geen connectie met Peckham. Nou, ik…” Griffon Or stak zijn hand op. Hij zei serieus: “Waar komen je ouders vandaan, als ik vragen mag?”
“Mijn vader was een Schot en mijn moeder was een Zwitserse. Maar het punt is…”
On Her Majesty’s Secret Service, hoofdstuk 6, Bond of Bond Street
Wat mij opvalt is hoe kortaf Bond reageert dat hij geen connectie heeft met Peckham, en daarmee ook niet met Sir Thomas Bond. Dat is de man naar wie de Londense Bond Street vernoemd is en wiens familiemotto zelfs gebruikt is voor de titel van de negentiende film, The World Is Not Enough (1999). In de paragrafen die volgen, toont James weinig interesse voor deze tak van de Bond-familie. Sterker nog, hij lijkt bijna te ontkennen dat hij een onderdeel van de Peckham-tak is. Wat zou kunnen betekenen dat de literaire Bond en de cinematografische Bond andere voorouders hebben. In de filmadaptatie van Majesty’s uit 1969 met George Lazenby, en uit de manchetknopen die Craig draagt in Skyfall (2012), lijkt deze familielijn namelijk wél te worden bevestigd. Nog bekender is Brosnans opmerking richting Elektra King: “Family motto.”
Toch is Bonds reactie in het boek voornamelijk desinteresse, niet per se ontkenning. Zijn aandacht gaat naar het onderzoeken van een vijand, niet naar zijn eigen familiegeschiedenis. Gelukkig zijn er details bewaard van Flemings correspondentie met Robin de la Lanne-Mirlees, die Fleming hielp om onderzoek te doen tijdens het schrijven van Majesty’s.
De familienaam ‘Bond’
Betekenis: husbandsman, bondsman, tenant, etc.
Gedurende zijn periode op het College of Arms onderhield Robin de la Lanne-Mirrlees contact met Ian Fleming. Zo stuurde hij Fleming naar verluidt zo’n 44 pagina’s met achtergrondinformatie over mensen met de naam Bond (of Blofeld). Eigenlijk komt bijna niemand met de naam Bond van buiten Londen, op een variant uit Wales na. Robin de la Lanne-Mirrlees schrijft echter ook aan Fleming dat hoewel het haast niet voorkomt, het niet wil zeggen dat er geen Schotse tak bestaat.
De kans dat Bonds vader een Schot was is dus heel klein, maar niet per se onmogelijk. Mijn eigen achternaam is bijvoorbeeld typisch Gronings en ik kom zelf uit Noord-Brabant. Migratie of een verloren tak zou een reden kunnen zijn voor een Bond in Glencoe.
Andrew Bond en Monique Delacroix Bond
In hoofdstuk 6 van Majesty’s wordt wel duidelijk dat de familie van Bonds vader, Andrew Bond uit de buurt van Glencoe inSchotland, komt en hij geen levende familieleden meer heeft. In het volgende boek, You Only Live Twice (1964), lezen we in Bonds overlijdensadvertentie dat Andrew een buitenlandse vertegenwoordiger was van Vickers. Een bedrijf dat bestond tussen 1828 en 1999 en gespecialiseerd was in het maken van onder andere wapens en vliegtuigen. In dit boek lezen we ook voor het eerst over James’ moeder, Monique Delacroix. Monique werd geboren als dochter van een rijke Zwitserse industrieel en groeide op in Canton de Vaud. Samen met Andrew krijgt ze een zoon, James, die wordt geboren in Zürich.
In het boek Majesty’s wordt een van zijn ouders kort geciteerd als James een oude jeugdherinnering op het strand van Royale-les-Eaux (fictieve kustplaats in Frankrijk) ophaalt.
Het herinnerde hem bijna te levendig aan zijn kindertijd – aan het fluweelzachte gevoel van het hete poederzand en het pijnlijke geknars van het natte zand tussen de jonge tenen als het tijd was om zijn schoenen en sokken aan te trekken, aan het mooie hoopje zeeschelpen en interessante krullen op de vensterbank van zijn slaapkamerraam (“Nee, dat moeten we achterlaten, schat. Het maakt je hutkoffer vies!”), aan de krabbetjes die wegkropen van de nerveuze vingers die onder het zeewier in de rotspoelen tastten, aan het zwemmen en zwemmen en zwemmen door de dansende golven – in die tijd leken die altijd verlicht met zonneschijn – en dan het vervelende, onvermijdelijke “tijd om eruit te komen”. Het was er allemaal, zijn eigen kindertijd, voor hem uitgespreid om te bekijken.
On Her Majesty’s Secret Service, hoofdstuk 1, Seascape with figures
Wanneer zijn ouders omkomen bij een tragisch bergongeluk in de Aiguilles Rouges bij Chamonix, wordt de jonge James op elfjarige leeftijd wees.
Charmian Bond
Uit de overlijdensadvertentie van James blijkt dat de voogdij na de dood van zijn ouders bij zijn tante Charmian Bond komen te liggen, de zus van zijn vader. Zij is op het moment dat de scène zich op het CoA afspeelt al overleden. Bond woont na het overlijden van zijn ouders met Charmian in een klein dorpje genaamd Pett Bottom, in de buurt van Canterbury in Kent. Daar, in een klein huisje vlak bij de aantrekkelijke Duck Inn voltooit zijn tante, die volgens M “een zeer scherpzinnige en bekwame dame moet zijn geweest,” Bonds opleiding voordat hij naar een Engelse openbare school gaat. Op de leeftijd van twaalf of daaromtrent, gaat hij “naar tevredenheid” naar Eton, het college waar hij bij zijn geboorte was ingeschreven door zijn vader.
Een oud-collega van zijn vader speelt in 1941 ook een belangrijke rol als James bij de marine wil. Hij helpt James om aan de slag te gaan bij het Ministerie van Defensie, terwijl hij op dat moment eigenlijk te jong is om aangenomen te worden.
De relatie tussen de jonge James en zijn tante worden verder uitgewerkt in de Young Bond-reeks. Dit is alle informatie die we in de romans van Ian Fleming over de Bond-familie lezen.
De Pierce Brosnan-films
De afkomst van James Bond en de dood van zijn ouders wordt maar in enkele films benoemd. In GoldenEye (1995) beschimpt Alec Trevelyan zijn oud-collega 007, omdat James’ ouders “de luxe” hadden om te sterven bij een skiongeluk. Twee films later, in The World Is Not Enough, zegt Elektra tegen Bond dat ze hem “de wereld” had kunnen geven. Als reactie zegt hij: “De wereld is niet genoeg.” Ze vindt het een “dwaas sentiment”, maar Bond bevestigt het – zoals ik eerder in dit artikel schreef – als familiemotto.
Skyfall
De derde en vierde Daniel Craig-films duiken dieper in Bonds verborgen verleden. In de finale van Skyfall vluchten Bond en M naar Schotland. Onderweg stoppen ze langs de weg, waar M aan James vraagt of “dit de plaats is” waar hij opgroeide. Hij blijft stil. Ze probeert het nog eens: “Hoe oud was je toen ze overleden?” Er stroomt een beekje op de achtergrond. “Je weet het antwoord daarop. Je kent het hele verhaal.” M slaakt een diepe zucht: “Wezen zijn altijd de beste rekruten.”
Kort daarna besluiten de twee verder te rijden naar Skyfall Lodge. Een groot, oud landhuis midden tussen de bergen. De plek waar James opgroeide. M denkt er het hare van: “Christus, geen wonder dat je nooit terugging.” Eenmaal binnen blijkt de oude jachtopziener Kincade nog te leven. Hij vertelt M dat de jonge James Bond zich drie dagen schuilhield in de priest hole, toen hem het nieuws werd verteld dat zijn ouders waren overleden: “Toen hij eruit kwam was hij geen jongen meer.”
Voordat Skyfall-schurk Silva de kapel betreedt om M te doden, staart hij kort naar een grafsteen. Het is de grafsteen van de ouders van James. Daarop zijn hun namen vermeld met daaronder de tekst Tragically departed, al is dit in de film nauwelijks te lezen. Helemaal onderaan de steen, buiten het camerashot, staat nog een laatste regel: Mors ultima linea rerum est, de dood is de uiterste grens, of zoals de uitdrukking vaak werd gebruikt op de paardenrenbaan: de dood is de eindstreep. Het is een zinssnede van de Romeinse dichter Horatius, die een brief (1.16) schreef aan zijn vriend Quinctius Hirpinus.
De website van The Foraging Photographer heeft twee artikelen met achter-de-schermen-foto’s op de set van Skyfall Lodge (Grave news at Skyfall Lodge en Bond/Fleming’s family heritage). Daarin schrijft hij over hoe de set is opgebouwd, maar ook over de namen die op de grafstenen staan en de reden waarom sommige namen zijn gekozen. Zo is er een steen met daarop de naam Valentine Bond, als knipoog naar Valentine Fleming, de vader van Ian. Wil je daar meer over lezen, dan kan ik je die artikelen van harte aanbevelen.
Spectre
In Spectre (2015) vangen we nog een laatste glimp op van Charmian Bond, die Legal guardian wordt genoemd op het formulier Order of temporary guardianship. Daaronder staat H. (Hannes, red.) Oberhauser als Temporary guardian genoemd.
Verschillende antwoorden
Met de verschillende tijdlijnen (de boeken, de originele filmtijdlijn en de Craig-tijdlijn) zijn er verschillende antwoorden mogelijk. Duidelijk is in ieder geval dat Bonds ouders Andrew en Monique heetten en zijn omgekomen bij een klimongeluk in de bergen. Of Bond wel of geen familie is van Sir Thomas is iets wat je als lezer of filmkijker zelf mag invullen. Niet alle vragen zijn altijd duidelijk te beantwoorden. Misschien is dat in een franchise met zo veel boeken en films ook wel een onmogelijke opgave.
Met dank aan Merlijn Kuiper (Bondesque Magazine), die me op de hoogte bracht van het bestaan van de correspondentie tussen Ian Fleming en Robin de la Lanne-Mirrlees, en wijselijk tegen me zei: “Hoe belangrijk is de achtergrond van Bond? Het is alleen maar invulling van eigenlijk niks.”
Nog even dit…
Alles wat James Bond Nederland publiceert, gebeurt volledig op vrijwillige basis en non-profit. Wil je JBN steunen middels een donatie, dan komt dit volledig ten goede aan betere artikelen. Elke cent wordt direct geïnvesteerd in onze website. Doneren kan via het onderstaande bankrekeningnummer. We danken je hartelijk voor je gift.
NL55 RABO 0338 6331 46 ten name van Stichting James Bond Nederland
Jorrit van der Valk
leuk leuk om te weten, heb zelf een korte bond verhaal van gemaakt 🙂
leuke stukje Gosse ^__^
Misschien is het interessant om de gesprekken tussen de twee dubbele nullen uit Goldeneye ook eens te beluisteren. Die bevatten ook info m.b.t. James zijn jeugd en rekrutering.