James Bond is helaas nog dood – deel 2

Vorige week gaf ik een korte uiteenzetting van memorabele stunts en actiemomenten. Hier kun je dat nog eens teruglezen. Maar wat moet er anders op het vlak van actie bij een volgende James Bond-film? Zoals vorige week aangegeven, is actie dus net zo bepalend als de sfeer en locaties. Helaas worden actie sequenties steeds minder onderdeel van het verhaal.

In de laatste Bond-film No Time to Die (2021) zagen we voor de zoveelste keer dat Bond liever de motor pakt dan de auto. In Quantum Of Solace (2008) en Skyfall (2012) werd de motor ingezet als ultiem redmiddel, en in de laatste film werd de motor zelfs tot tweemaal toe bereden, door Bond én schurken.

En als Bond de auto neemt, dan zien we vaak niet meer hóé goed 007 kan autorijden; heel anders in vergelijking met Mission: Impossible, waar andermaal wordt ingezoomd op het extreme schakelwerk van ‘vriend’ Ethan Hunt. Los van dat wordt skydiven al lang niet meer écht uitgevoerd op grote hoogten (zie Quantum of Solace) en bleek Daniel Craig zélf een gruwelijke hekel te hebben aan wintersport. We hebben ‘m immers nog nooit zien skiën of snowboarden. Nee, de actievolle momenten in recente Bond-films zijn eerder routinematig herhaalwerk, zonder ooit echt inventief en trendsettend te zijn.

Misschien zijn er teveel Bond-films geproduceerd, zodat je op het vlak van actie en stunts niet meer origineel kúnt zijn? Een perfect voorbeeld van de wet van de remmende voorsprong? Ik geloof er niks van. Er zijn nog steeds genoeg dingen te bedenken die Bond op het randje van de dood kunnen brengen (nee, hem niet opnieuw ombrengen graag).

Hebben we James al eens plaats zien nemen in een endurance raceauto? Le Mans of zelfs Formule 1? Doe het gewoon eens, vooral nu autosport gigantisch populair is! Of wat te denken van stuntskiën, ook wel free skiing of extreme skiing genoemd. Red Bull Sports sponsort genoeg ultragevaarlijke initiatieven op dit vlak; YouTube staat vol met voorbeelden. Vaak dragen deze stuntskiërs wingsuits, zodat ze op grote hoogten tijdens het skiën ook nog eens Batman kunnen spelen. 

Inmiddels is door bedrijven als SpaceX ruimtevaart ook iets cools geworden. Tom Cruise zou zelfs een keer naar het International Space Station afreizen. Het idee alleen al, dat een echte stuntastronaut James Bond speelt en een bom demonteert aan de buitenkant van het ISS, moet mindblowing zijn en kan James Bond weer op de kaart zetten. En tussendoor laat hij even zien dat hij, eenmaal geland op aarde, uitstekend kan tennissen of poloën (ook al is voorafgaand aan de wedstrijd Bond vergiftigd).   

Het verhaal

En dan komen we meteen uit bij het belangrijkste element van een James Bond-film. Een element dat mijns inziens nog veel belangrijker is dan de keuze voor een nieuwe Bond acteur of regisseur: het verhaal. Alle productieplanning begint bij een aantrekkelijk geschreven scenario waarin de contouren van een unieke missie met dito sfeer zichtbaar worden.

De actualiteit speelt hierin een belangrijke rol. Er zijn in deze veranderende wereld genoeg aanknopingspunten voor een betekenisvol verhaal. Inspiratie te over, vooral als je naar de getroebleerde status van het Westen kijkt. Met de Palestijns-Israëlischeoorlog, de Russische invasie in Oekraïne en oplopende spanningen in de Oost-Chinese en Zuid-Chinese Zee nabij Taiwan in het vizier, zijn er genoeg situaties te bedenken waarin 007 een rol kan spelen. Geestelijk vader Ian Fleming zou zélf een spreekwoordelijke moord doen voor al deze onheil en zou er mateloos door geïnspireerd worden.

Geloofwaardigheid

Belangrijker nog is de logica van het verhaal. Sommige situaties in recente Bond-films worden als onlogisch gezien. Dat de haat van een stiefbroer jegens Bond een facilitator kan zijn voor een succesvolle carrière als CEO van SPECTRE is verre van geloofwaardig. Of een Bond girl die tot het laatst James aan het lijntje houdt over haar eigen kind: “He is not yours!”, zegt Madeleine tegen Bond in haar Noorse bungalow waar voornamelijk Frans wordt gesproken. Teveel van dit soort momenten komen voort uit verkeerde inspiratie. Inspiratie uit comic book-films bijvoorbeeld, waarin teveel buitenaards drama, zoals de dood van Wolverine of Iron Man, als een rode draad door het verhaal lopen. Neem jezelf niet al te serieus bij het schrijven van een scenario of verhaal, en durf de missie van geheim agent 007 weer eens bovenaan de agenda te zetten. 

Helaas is dat lastig voor oudgedienden als Neal Purvis & Robert Wade. Al in 2017 gaven de scenarioschrijvers aan dat het schrijven ze niet makkelijk af gaat. Neal: “Ik weet gewoon niet meer hoe je in deze tijd [van geopolitieke dreigingen] nog een James Bond film moet schrijven.” Het is dus niet geheel verrassend dat Bond de laatste jaren verhalen meemaakt van comic book-achtige proporties. Een zekere mate van weergeven van de actualiteit wordt door de schrijvers, maar ook de producenten, steevast als bezwaarlijk gezien. Terwijl dát nou hetgeen is dat wijlen Ian Fleming zo inspireerde. Ook de ophef hieromtrent maakte dat de Bond romans gretig aftrek vonden bij het in dromen gehulde lezerspubliek.

Politiek correct of politiek incorrect schrijven?

Over politieke correctheid gesproken; het item van het NOS Journaal van dinsdag 15 oktober ging helemaal in op dit onderwerp. De vraag doemde op of James Bond nog politiek correcter zijn missies moet uitvoeren. James moet blijvend een soort lieve vaderfiguur worden, waarbij de vrouwen om hem heen de eigenlijke hoofdspionnen worden. No Time to Die gaf ons al een inkijkje in zo’n wereld waar alleen deze ‘correctere’ kant van de realiteit wordt weergegeven. Dat is het probleem juist.

Onze Westerse wereld maakt intense polariserende tijdingen mee. En voor polarisatie heb je twee kanten nodig, óók de politiek incorrecte kant. Populaire tv/streamingseries als The Sopranos (1999-2007), Ozark (2017-2022), The Gentlemen (2019), Better Call Saul (2015-2022) en Narcos (2015-2017) schromen niet om ook deze politiek incorrecte wereld weer te geven. En in die wereld kunnen vrouwen nog steeds als grofvuil behandeld worden. Wil ik dit graag? Absoluut niet! Maar de goorheid, die we ook terugzien op het geopolitieke strijdtoneel, ís er nog wel. We moeten het daarom laten zien, al is het maar om aan te geven hoe het níét moet. De discussie moet levend blijven; we kunnen ervan leren.

Scriptschrijvers als Neal Purvis, Robert Wade, en óók de Bond producenten Barbara Broccoli en Michael G. Wilson, gaan hier helaas níet mee aan de haal. Zij zullen met licht opgetrokken neus kijken naar scriptschrijvers als Vince Gilligan, Peter Gould, Matthew Read, Guy Ritchie, Carlo Bernhard, Doug Miro, Terence Winter en Steven Zaillian. Schrijvers die het niet schuwen om de échte misdadige realiteit te laten zien. Ook al kan dat betekenen dat hun verhalen gecensureerd worden in landen als China. Juist James Bond heeft zulke scenarioschrijvers keihard nodig. Zij zullen het aandurven om niet teveel één kant, de politiek correcte kant, weer te geven, maar juist alle kanten. 

James Bond Will Return?

Het is deze mix van unieke sfeerbepaling en locaties, trendsettende actie en goed geschreven verhaallijnen, met hier en daar natuurlijk echte tongue in cheek-humor, die de toekomst van de James Bond-franchise zouden moeten bepalen. En het is deze mix die extreem belangrijk wordt nu de Bond producenten aangeven dat ze op dit moment geen interesse hebben om Bond-films te produceren. Tuurlijk, een creatieve dip of verlies van inspiratie kan hier voor een gedeelte aan ten grondslag liggen.

Maar is het hierbij nodig dat Bond dood blijft ten faveure van EON-films of door Barbara Broccoli geproduceerde films als Radiator (2014), Film Stars Don’t Die In Liverpool (2017), Nancy (2018), The Rhythm Section (2020) en Till (2022)? Daar komt nog bij dat het voor Barbara en Michael helemaal niet nodig schijnt te zijn dat deze films verliesgevend zijn. De sponsor- en merchandise tak van de 007-franchise levert EON Productions nog steeds miljoenen op. Bond blijft zo dus winstgevend zonder films, een verkeerde beloning!

Ik, en met mij vele fans, denken dat het anders moet. Dat houdt in: misschien nieuwe producenten, opwindendere verhalen, nieuwe scriptschrijvers, wellicht meer invloed van Amazon. De zin en drive om te brainstormen over Bond komt bij tijd en wijle dan nog wel eens bovendrijven. Ook bij het schrijven van dit betoog.

Maar ook áls wordt aangekondigd dat een 26e Bond film in preproductie gaat, dan nog zullen creatief uitgebluste producenten als Barbara Broccoli ons Bond films geven die verkeerde risico’s nemen en waarvan de verhaaltechnische risico’s vaak gemakzuchtig overkomen (No Time to Die). Als toekomstige producenten dus géén werk maken van al het bovenstaande, geen júíste risico’s op dat vlak durven nemen, dan is het wellicht beter dat James Bond dood blijft. Dan moet James Bond als pop culture icoon maar een echo blijven in ons bewustzijn waar we puur uit nostalgie aan terugdenken… en over schrijven.