Corneel VanfleterenWe vieren dit jaar niet alleen 60 jaar James Bond en Dr. No, ook Die Another Day en Skyfall vieren jubilea. Het is 10 jaar geleden dat Skyfall in de bioscopen verscheen. De derde Daniel Craig-film betekende een ware triomftocht en een complete revolutie voor de filmreeks. Maar is dat terecht of komt Skyfalls succes enkel door de omstandigheden?
Het jaar 2012 is het gouden jubileum van James Bond op het witte doek. Er zijn tentoonstellingen, een koffertje met de allereerste blu-ray-collectie trekt door Engeland, er is een documentaire én er komt een nieuwe film. Fans hadden er een tijdje op moeten wachten, de financiële problemen van MGM zorgden voor vertraging. 2010 werd niet gehaald, dus verschijnt de 23ste James Bond-film, Skyfall, in het jubileumjaar 2012. En dat blijkt een schot in de roos. Door de festiviteiten rond het jubileum, Adele, de Olympische Spelen in Londen en Queen Elizabeth die zich samen met Daniel Craig als Bond aan een parachutesprong waagde, zijn de verwachtingen hoog.
Maar een jaar ervoor, op de persvoorstelling, regent het vragen en onzekerheden. Wat zit Daniel Craig daar met een baard te doen? Is Naomie Harris de zoveelste actrice die beweert dat haar Bond-girl anders is dan alle vorigen? Waarom kan regisseur Sam Mendes niets zeggen over de rollen van Ben Whishaw en Ralph Fiennes? Is Mendes zelf eigenlijk wel geschikt, gezien zijn reputatie als regisseur van voornamelijk dramafilms? En wat is in vredesnaam nu Skyfall? Is het een codenaam, een missie? Sam Mendes is duidelijk: deze film stond op zichzelf. Het heeft geen zin om Skyfall te linken aan de Quantum-organisatie uit Casino Royale (2006) en Quantum of Solace (2008). De fans staan voor een raadsel.
Niet teveel weggeven
Gaandeweg de productie van Skyfall in 2011 en 2012 verandert de perceptie. Er lekt een filmpje: Turkse jongeren zijn binnengedrongen op de set en hebben Daniel Craig en Ola Rapace bovenop een trein gefilmd. De stunts doen de acteurs zelf. Doordat Skyfall in Londen wordt gefilmd, komen er veel paparazzi-foto’s naar buiten. Jarvier Bardem wordt gespot in politie-uniform en vreemd blond haar. Parallellen met Heath Ledgers Joker in The Dark Knight (2008) worden toen al gemaakt. Adele biecht bij Graham Norton op dat ze een ‘thema’ heeft geschreven. Voor het eerst verschijnen er videoblogs over de film op het officiële 007-YouTube-account. Dan komen de trailers.
Als je nu kijkt naar de eerste teaser trailer van Skyfall, dan is het opmerkelijk om te zien hoe weinig er wordt weggegeven. Door de sublieme woordassociatietest is het nog altijd gokken wat Skyfall precies betekent. Jarvier Bardem komt enkel in silhouet voorbij. Het verhaal is nog onduidelijk, de beelden spreken voor zich. De tweede trailer geeft meer duidelijkheid. Bond is neergeschoten en lijkt dood. Mallory zet M op scherp. Ben Whishaw blijkt een nieuwe jongere Q te zijn. We krijgen een eerste echte blik op Silva en een stukje uit de monoloog uit de eerste ontmoeting tussen Bond en de schurk. “Mommy was very bad” laat de nekharen recht komen. De trailer sluit na Bonds “Resurrection” af met actieshots en Bonds sprong op de trein en het goedleggen van zijn manchetknopen. Dat werd toen al legendarisch genoemd.
Creatieve risico’s
Na de trailer volgen de Olympische Spelen met Daniel Craig in een glansrol. Als Adele dan ook nog eens een gigantische hit scoort met de titelsong en Sony & MGM uitpakken met een grote mediacampagne, is het hek van de dam. Skyfall is overal. De hele wereld maakt zich op voor een première en een langverwachte film. Inmiddels zijn sommige fans van mening dat we door een té roze bril keken omwille van die hype, ikzelf zet Skyfall nog altijd hoog in mijn ranking. Hoe dan ook, de film wordt in 2012 onthaald op gejuich en applaus. En dat is niet zo evident, want Skyfall neemt grote risico’s en hertekent de Craig-films en misschien wel de Bond-reeks definitief. Voor het eerst eindigt een Bond-film met de wissel van de wacht. Judi Dench’ M sterft en Ralph Fiennes neemt over. Er is weer een Q en Miss Moneypenny doet weer mee. Silva wordt door Bond gedood, maar zijn plan slaagt uiteindelijk. De film is donker, maar eindigt met een patriottische noot. James Bond wordt de Batman van het Verenigd Koninkrijk, wakend over Londen vanaf een dak.
Het is voor het eerst dat Bond zulke creatieve risico’s neemt. Het einde van de film is één gigantische spoiler en bezorgt mij tranen terwijl ik afscheid neem van Judi Dench als M. Ja, zowel On Her Majesty’s Secret Service (1969) als Casino Royale eindigen met de dood van respectievelijk Tracy en Vesper. Hoewel dat ook schokkend en emotioneel is, blijven die momenten adaptaties van een boek. Bond-fans hadden dat verwacht. Maar dit? Er was speculatie over dat dit de laatste Bond-film van Dame Judi zou zijn. Het feit dat M zo’n grote rol kreeg, deed dat ook vermoeden. Maar M dood? Het komt als een schok. Door de opbouw van de film wordt het ook geaccepteerd door de meerderheid van de liefhebbers. De recensenten zien vooral character development voor Bond en steengoede acteerprestaties van Dench en Bardem. Vergelijkingen met Heath Ledger worden in alle ernst wederom gemaakt. En de man in de straat haast zich naar de bioscoop.
Het succes evenaren
Skyfall wordt een enorm succes. Het is de eerste (en tot nu toe enige) Bond-film die meer dan een miljard dollar ophaalt aan de bioscoopkassa’s. Bond-fans zijn lyrisch over Craig: hij heeft zijn Goldfinger (1964) of The Spy Who Loved Me (1977) gemaakt. Daniel Craig heeft zijn versie van James Bond gevonden. Persoonlijker en ietwat melancholischer dan voorheen, maar weer met een klein vleugje humor. Het awardseizoen nadert. Skyfall wint de BAFTA voor Best British Film, Dench en Bardem zijn beiden genomineerd. Daniel Craig wordt gelauwerd als Artist of the Year. Er is hoop voor de Oscars. Hoewel Dench en Bardem naast de nominatie grijpen, wordt Skyfall vijf keer genomineerd, een record. De film weet twee Oscars te winnen: Adele & Paul Epworth voor de titelsong en Per Hallberg & Karen Baker Landers voor Sound Editing.
Daarmee zet Skyfall de toon voor de volgende twee Daniel Craig-films. De weg ligt open voor meer emotionele verhalen met een plottwist op het einde. De producenten jagen op prijzen en die miljardenopbrengst. Sam Mendes keert na lang wikken en wegen terug voor Spectre (2015). Spectre en No Time to Die (2021) zetten in op talent voor en achter de schermen. De cinematografie van Skyfall levert Roger Deakins een Oscarnominatie op, Hoyte Van Hoytema en Linus Sandgren leggen in de volgende films wederom veel nadruk op beeldvoering. Na Jarvier Bardem mogen Oscarwinnaars Christoph Waltz en Rami Malek het waar gaan maken als schurk. Ook Sam Smith en Billie Eilish winnen Oscars voor hun Bond-nummers. Die aanpak kent een wisselend succes.
Toch geen toeval
In de jaren na Skyfall blijkt het moeilijk te zijn om het succes van die film te evenaren. Was het dan echt alleen maar een goede timing? Ik denk het niet. Door het uitstel en MGM’s problemen werd de creativiteit aangewakkerd. Dappere beslissingen werden genomen, talent werd gezocht. Je kunt plot holes zoeken in het verhaal van Skyfall, maar de film kent een logische opbouw. Sam Mendes regisseert helder en kundig. Daniel Craig zet de definitieve versie van zijn Bond neer. Jarvier Bardem neemt de opdracht serieus en Judi Dench acteert op topniveau. Ik ben nog altijd onder de indruk van Silva’s monoloog of de onderhuidse angst gecombineerd met waardigheid van M in Schotland. Skyfall laat zien dat James Bond meer kan zijn dan een actiefilm, maar steunt daarbij vooral op de prestaties van een ploeg die er helemaal voor gaat.
Als we vooruit kijken naar Bond 26, dan is het moeilijk te zeggen wat er van die elementen zal blijven. Moeten we Ralph Fiennes, Naomie Harris en Ben Whishaw uitzwaaien na drie films? Blijft de schurk een gerenommeerd acteur met een Oscar op zak? Hoe belangrijk blijft de cinematografie? Opnieuw zijn er veel vragen. Maar we kunnen twee dingen leren uit het productieproces van Skyfall. Onzekerheid na een persconferentie zal blijven bestaan, maar wacht tot je de film ziet. En als de nood hoog is, dan zijn de filmmakers in staat om de perfecte film voor het perfecte moment af te leveren.
Gosse Drent
Voor mij steekt Skyfall er toch wel duidelijk boven uit van de Craig- films. Eén van mijn favoriete scenes in deze film is de achtervolging op Patrice: van het moment dat Bond aan de lift hangt tot aan de jellyfish scene.
Hoe de Aston Martin wordt teruggebracht, hoe Moneypenny wordt geïntroduceerd, de soundtrack, de titelsong : allemaal positieve punten.
Of bijvoorbeeld James Bond varend richting Macau Casino met prachtige beelden en een heerlijke soundtrack erbij. Daar krijg ik wel een glimlach van.
Aan het eind van de film komt M’s oude kamer ook nog eens terug.
Na deze film had ik echt het idee dat dit het afsluitende deel in een prequel- drieluik zou betekenen. Maar helaas is dit met Spectre overboord gekieperd.
Skyfall steekt ook precies boven andere films uit.
toen hij kwam wist ik dat dit een losstaande film zou worden.
elke bond acteur heeft een film gemaakt en daarvan is de 3e altijd de TOPPER
behalve George maar daar ga ik niets over kwijt 😉
de Bond cocktail wordt helemaal onder de loep genomen en gebruikt dat is zeker terug te zien aan de film.
wel één het nadeel Home Alone achtige scenes bij Schotland << sorry maar deze film blijft in mijn hoofd als Christmas movie net als OHMSS
Haha ja klopt. Je moet bij deze film wel je Batman- en Home Alone- vibes uit kunnen schakelen.