Boekrecensie: With A Mind To Kill

Voor de derde keer mocht Anthony Horowitz een James Bond-verhaal schrijven. En wat is er een mooier eerbetoon dan het publiceren van dit boek op de geboortedag van Bonds geestelijk vader, Ian Fleming. Ik vond het geweldig toen Ian Fleming Publications het derde boek aankondigde. Mijn jeugdheld die weer een James Bond-verhaal schrijft!

Ja. Anthony Horowitz is mijn jeugdheld. En ondanks dat ik de Nederlandse vertalingen van zijn boeken heb gelezen, vond ik het altijd een fijne schrijver die je helemaal mee kon nemen in het verhaal. Door zijn makkelijke manier van schrijven bleef ik ook altijd lezen. Je snapt dus dat mijn verwachtingen hoog gespannen waren toen in 2015 zijn eerste Bond-boek werd aangekondigd: Trigger Mortis. Misschien wel te hoog. Maar misschien was het, tien jaar nadat ik een boek van Anthony had gelezen, ook wel het gevoel wat ik wilde zien. Het boek viel tegen. Maar misschien kon een wapenwedloop en de tijdsgeest mij ook niet pakken. Als liefhebber was ik wel te spreken over het gebruik van origineel materiaal van Fleming. Dat geeft een extra dimensie, maar geeft ook aan dat Horowitz serieus omging met de vraag om een James Bond-verhaal te schrijven.

En ook zijn tweede boek kreeg origineel materiaal van Ian Fleming. Forever And A Day (2018) had een geweldige publiciteitscampagne voorafgaand aan de release. Mooie, oude foto’s nemen je mee naar Zuid-Frankrijk van vroeger. Vooral de kaft van het boek kreeg van mij een dikke 9. Maar de inhoud. Ondanks dat Horowitz makkelijk leesbare boeken schrijft, had ik moeite met dit verhaal. Het was te stroperig, te lange ‘scenes’.

Terug in de tijd

Maar dat is ook niet onbegrijpelijk. Je moet houden van boeken die zich in een andere tijdsgeest afspelen. In dit geval de jaren 50. Je ziet voertuigen voorbijkomen die je moet opzoeken om te weten hoe ze eruit zagen. Als je bij wijze van spreken leest dat Bond rijdt in een Aston Martin met het gevoel van nu, dan is het vreemd om te lezen dat hij met 80 km/u over een snelweg gaat. Om er vervolgens achter te komen dat het een oude DB4 is. Bij het lezen van With A Mind To A Kill ben ik mij dan ook van tevoren anders gaan opstellen. Tip: kijk een aflevering van Endeavour Morse om in sfeer ervan te komen.

Of het geholpen heeft of niet zal ik nooit weten, maar With A Mind To Kill heeft mij gevangen. Vanaf de eerste letter leest het boek lekker weg. Wat ik heel prettig vind, is dat het boek opgedeeld is in drie stukken: Londen, Moskou en Berlijn. Belangrijk is om te weten dat het boek twee weken na de missie van The Man With The Golden Gun begint.

Het is niet de eerste keer dat Horowitz dat trucje uithaalt. Trigger Mortis begint 2 weken voor de missie van Goldfinger (1959) en voor Forever And A Day waagde Horowitz zich er zelfs aan om voor Casino Royale (1953) zijn verhaal te beginnen. En voor de lezer die geen kennis heeft van de Ian Fleming boeken: het boek begint met een proloog over wat er gebeurde aan het einde van The Man With The Golden Gun (1965). En ook sommige gebeurtenissen uit het leven van James Bond worden aangehaald. Netjes met een sterretje onderaan de bladzijde uit welk boek het komt.

Details, maar niet te veel

Zoals gezegd heeft Antony Horowitz een vlotte, makke schrijfstijl. Het boek is wel een echte Horowitz, maar je merkt ergens toch dat er invloeden van Ian Fleming in zitten. Fleming was een ster in het soms tot in detail omschrijven van voorwerpen. Dat heeft Horowitz minder, maar hij wil laten blijken dat hij onderzoek naar sommige dingen heeft gedaan. Zo vliegt Bond met een Boeing 707-436 van BOAC. Horowitz omschrijft dat Bond niet kan slapen door de vier Rolls-Royce Turbofan motoren. Fleming zou daar nog veel dieper op ingegaan zijn. Dat type vliegtuig had namelijk oudere motoren, van een andere machinefabriek. Maar gelukkig komen ook een aantal standaard Bond-elementen terug, zoals de Morland-sigaretten in een metalen doosje en een Ronson-aansteker. En dat soort details maakt dit boek tot een Bond-boek.

Voor dit boek heeft Horowitz geen origineel, ongepubliceerd materiaal van Ian Fleming kunnen gebruiken. Wel komen een aantal onderdelen uit het boek uit origineel werk van Ian Fleming. Zo wordt de omschrijving van Oost-Berlijn gehaald uit de reisverhalen van Fleming, Thrilling Cities. En een van de hoofdstukken is de werktitel van Moonraker (1955) geweest. En zo zijn er nog wat leuke ‘easter eggs’ te vinden in het boek. Maar ook zijn eigen ervaringen heeft Horowitz meegenomen in het schrijven van het verhaal. Zo heeft hij in de jaren 70 Moskou en Oost-Berlijn bezocht toen de muur er nog stond. Vooral het gevoel wat hij daar had, een kleurloze, ongelukkige plek, komt terug in het boek. Overigens: wie nu op Google Streetview het kantoor van de Russen zoekt (het adres staat in het boek) ziet een heel ander gebouw. Maar dat terzijde.

Antony Horowitz heeft voor het boek zeker een uitgebreide research gedaan. Khrushchec’s Cold War, Brainwash: The Secret History of Mind Control, The Rape Of The Mind, No Mercy, No Leniency, A Russian Journal, Moscow: A Short Guide, The Spy Who Came in From the Cold en The Wisperers zijn zomaar wat boektitels die Horowitz heeft gebruikt voor achtergrond informatie voor zijn James Bond-verhaal. 

It has been a huge privilege to be allow three encounters with a character who had made such a difference to my life and I will always be grateful to Ian Fleming Publications Ltd and the Ian Fleming Estate for giving me the opportunity.

Anthony Horowitz

Zoals eerder gezegd is With A Mind To Kill het derde, en ook het laatste, James Bond-boek dat hij heeft geschreven. Met Forever And A Day ging Horowitz naar het begin van de carrière van Bond, Trigger Mortis bevindt zich in het midden van zijn tijd als geheim agent en With A Mind To Kill is een mooie afsluiting. Horowitz gaf in interviews aan dankbaar te zijn dat hij voor Ian Fleming Publications en de Ian Fleming Estate (beheerder van het literair nalatenschap) deze kans heeft gehad.

Het boek wat hij heeft afgeleverd is niet te vergelijken met het werk van Ian Fleming, maar het is zeker een verhaal wat met trots een James Bond-verhaal mag worden genoemd. Misschien moet ik de voorgaande boeken eens opnieuw lezen om te kijken of ik mijn oordeel daarover moet bijschaven. Het is jammer dat dit het laatste 007-boek van Horowitz is. Maar gelukkig komt er nieuw werk aan: een trilogie van Kim Sherwood.