Corneel VanfleterenSoms weet je zeker dat een bepaald feit plaats heeft gevonden, terwijl het in werkelijkheid nooit gebeurd is. Door bepaalde omstandigheden herinner je je iets wat niet klopt. Dit noemt men het Mandela-effect. Ook Bond-fans zijn hier gevoelig voor. De eeuwige discussie of Dolly een beugel droeg, is gewoonweg een valse herinnering.
Er zijn nog altijd Bond-fans die er heilig van overtuigd zijn: Dolly, het vriendinnetje van Jaws, droeg in Moonraker (1979) een beugel. De verklaring waarom Dolly geen beugel draagt als je de film nu bekijkt, is volgens die mensen duidelijk: de beugel werd later digitaal uit de film gehaald. Alleen: die uitleg klopt niet. Dolly heeft nooit een beugel gedragen. Niet toen Moonraker in de bioscoop verscheen, niet op videoband of dvd of blu-ray. Maar waarom geloven die fans dat dan?
De gedachtenkronkel is toe te schrijven aan het Mandela-effect. Onderzoeker Fiona Broome omschreef hoe ze heldere herinneringen had aan nieuwsuitzendingen uit de jaren 80 die verklaarden dat de Zuid-Afrikaanse apartheidsstrijder Nelson Mandela was gestorven in de gevangenis. In werkelijkheid heeft Mandela als leider van het verzet vastgezeten in de gevangenis, maar werd hij in 1990 vrijgelaten. Mandela is vervolgens president van Zuid-Afrika geweest van 1994 tot 1999 en stierf een natuurlijke dood in 2013. Broome had zich de feiten verkeerd herinnerd.
Mogelijke oorzaken
En Broome was niet de enige die dacht dat Nelson Mandela in de cel stierf, zo bleek: anderen ondersteunden haar visie. Doordat iemand zó overtuigd is van het eigen gelijk, kan het Mandela-effect versterkt worden. Mensen nemen de foutieve herinnering over, en verkondigen dat dat de waarheid is. Zo is het ook met Dolly en de beugel: doordat meerdere fans de theorie onderschrijven, komt er verkeerde informatie op websites terecht. Ook de BBC schreef in een artikel over de beugel van Dolly. Zulke informatie voedt het Mandela-effect, natuurlijk. Het ging zelfs zover, dat liefhebbers actrice Blanche Ravalec probeerden te overtuigen van het feit dat zij zich haar eigen rol verkeerd herinnerde!
En hoe het komt dat sommige mensen menen dat Dolly een beugel droeg, daar hebben we het raden naar. Mogelijke verklaringen zijn een reflectie van haar brillenglazen of een Finse advertentie die er erg op leek. Misschien kunnen we de verklaring zoeken bij de metalen tanden van Jaws: het zou logisch zijn als Jaws, door zijn eigen vreemde gebit, voor Dolly zou vallen als ze een beugel had. In Moonraker is het duidelijk dat Jaws verliefd wordt op Dolly omdat ze anders is dan het perfecte ras dat Hugo Drax wil creëren. Maar dat komt door haar bril en vlechtjes. Hoe gepast dat een beugel ook zou zijn geweest, het zit niet in de film.
Nog meer Mandela-effecten in Bond-films
Dat is het merkwaardige van het Mandela-effect: doordat iets beter zou passen, herinneren we ons bepaalde filmscènes verkeerd. Dus nee, Dolly droeg geen beugel. Nog een merkwaardig Mandela-effect in een Bond-film is een vermeend stukje dialoog tussen Bond en M in Skyfall (2012). In Casino Royale (2006) waarschuwt M Bond dat hij nooit meer bij haar mag inbreken. Hij doet dat opnieuw in Skyfall. Hoewel het gepast zou zijn dat M nog even refereert aan de eerdere dialoog, gebeurt dit niet. M vertelt Bond enkel dat hij “verdomme niet hier mag slapen”. Er zijn echter fans die menen dat M eerst wel een duidelijke verwijzing maakte naar Casino Royale.
Het Mandela-effect treedt snel op. Ook ik had er last van na het zien van No Time to Die (2021). Ik was er even van overtuigd dat Madeleine en Mathilde aan het einde van de film in de Aston Martin DB5 rijden. Dit omdat het thematisch klopt: het is dé Bond-auto, het zou een parallel zijn met het begin van de film waarbij Bond en Madeleine Italië komen binnengereden, en de DB5 was in Spectre (2015) al eerder te zien aan het einde van de film. Dit klopt langs geen kanten: de DB5 overleeft met moeite het begin van de film en verdwijnt na de titels uit beeld. No Time to Die sluit af met Madeleine en Mathilde in Bonds V8.
Zo zie je maar: een vreemde gedachtenkronkel is snel gemaakt. Heb jij ooit last gehad van het Mandela-effect? Waar was jij heilig van overtuigd? Ben jij een van die mensen die dacht dat Dolly een beugel droeg? Mocht je er meer over willen horen, Calvin Dyson heeft er een heuse video aan gewijd.
Gosse Drent
Eerlijk toegeven: ik dacht dat ze een beugel had…
Ik heb met name wat dingetjes van toen ik voor het eerst Bond films keek (op mn tiende); had ik toen toch bepaalde dingen niet goed gezien bleek later.
Zo was ik er van overtuigd dat de dubbeldek bus in LALD groen van kleur was. Wat keek ik gek op toen ik een paar jaartjes later een groene bus verwachte, maar vervolgens een blauwe zag verschijnen… alsof ze de film hadden veranderd.
Zo dacht ik eerst ook dat Kronsteen werd geschopt (met gif in de punt vd schoen) door Nr. 1. En dus door Blofeld zelf direct werd gedood ipv Morzeny.
Kan me alleen de beugel herinneren was juist de grap
Dolly droeg wel een beugel dat was nu juist de grap. Dat de twee ijzerbekjes liefde op het eerste gezicht zouden ervaren. Ik weet het zeker op dezelfde dvd nog wel.
De perceptie van onze realiteit is dus aan veranderen onderhevig. Dat tijdlijnen veranderen zijn meerdere mensen zich van bewust. Zelfde met voorspellingen en dromen over de toekomst(dee ja vu). Parallelle universe is ook geen nieuwe theorie. Het mandela kan ook een clone zijn geweest. Wie zal het zeggen bewijzen. Een ding is zeker, vertrouw op je geheugen anders wordt je zo vergeetachtig als een dronkaard:-)