Gerard de BoerDe filmindustrie heeft wel iets weg van de ruimtevaart. Behalve dat de Bond-producten in Moonraker (1979) en You Only Live Twice (1967) zelf de ruimte opzochten, zijn beide industrieën niet voor watjes weggelegd.
Wie de filmproductie problemen van het epische filmdrama Cleopatra (1963) met Elizabeth Taylor bestudeert, beseft dat het vele malen erger kan dan de enkelblessure van Daniel Craig rond de opnames van No Time To Die, de weggeblazen wanden van de 007-stage of een creatieve ruzie tussen EON Productions en een eigenzinnige regisseur.
Er is trouwens wel een overeenkomst tussen Cleopatra en No Time To Die. Beide Amerikaanse films hebben Pinewood Studios als filmproductie basis. Als voor Cleopatra op de backlot van Pinewood voor zeshonderdduizend dollar (vijf miljoen naar huidige maatstaven) Rome is nagebouwd, en tien minuten materiaal is gedraaid, wordt Elizabeth Taylor ziek en overleeft ze ternauwernood een longontsteking. In afwachting van Taylors herstel wordt er een nieuwe schrijver aangetrokken om het script te polijsten. Probleem is dat ook de regisseur eigen schrijver aan boord haalt…
Een nieuwe start
Nadat schrijvers en regisseur ontslagen zijn, begint men opnieuw. Door het slechte Engelse weer zijn de kostbare sets inmiddels in een dermate slechte conditie dat besloten wordt ze in Rome opnieuw op te bouwen. In de beroemde Cinecittà Studios wordt in een vlaag van waanzin Rome in een omvang en schaal nagebouwd die het origineel van 2000 jaar geleden overstijgt – wat prompt tot een landelijk tekort aan bouwmaterialen in Italië leidt.
Al gauw wordt duidelijk dat alle filmproductie departementen in Rome te veel geld uitgeven. Er staan alleen al vijftig chauffeurs met auto stand-by voor als de cast en crewvervoer nodig hebben. Elizabeth Taylor eist voor haar kleedkamer een compleet gebouw op en art department bouwt de rekwisieten tot in het absurde in detail na.
De kosten beperken
Als producent 20th Century Fox eindelijk ingrijpt ontvangen cast en crew in Rome opdracht om de kosten te beperken en voortaan de papieren koffie- en theekoppen met elkaar te delen… Het scheelt maar weinig of 20th Century Fox gaat tijdens Cleopatra door mismanagement failliet.
Het script wordt tijdens de opnamen dagelijks aangepast, en het chaotische opnameschema leidt ertoe dat acteurs soms maanden niets te doen hebben en lange vakanties in Italië ondernemen. Fox ziet ook de voordelen van het drama dat Cleopatra heet en laat journalisten uit alle windstreken invliegen om verslag te doen van het immense filmproductie proces. Ondertussen sterft de productiemanager aan een hartinfarct en haalt regisseur Joseph L. Mankiewicz driemaal daags bij de dokter een spuit om niet onder de druk te bezwijken. Tot een verkeerd geplaatste injectie hem de rest van de productie aan de rolstoel kluistert.
Het licht is niet goed
De intocht van Cleopatra in Rome is zelfs vandaag de dag een van de grootste filmscenes ooit. De duizenden figuranten worden wél gevraagd na zes maanden nog eens terug te komen voor een reshoot omdat de cameraman niet met het licht tevreden is. Cleopatra slokt ondertussen alle financiële middelen van 20th Century Fox op. Terwijl de film gemonteerd wordt, sluit de Fox-directie de een na de andere afdeling rondom de cutting room.
Behalve Cleopatra brengt ook de oorlogsfilm The Longest Day (1962), met onder meer Sean Connery, Curt Jürgens en Gert Fröbe, uiteindelijk geld in het laadje voor Fox. Het is de obsessie van producenten en regisseurs voor een onderwerp die hen in staat stelt het onmogelijke gedaan te krijgen. Een gouden regel in Hollywood is dat filmmakers nooit een obsessie opgeven. Want elke obsessie genereert geld. Het is deze hartstocht die ze tot het uiterste drijven en ook Bond 25 uiteindelijk op het witte doek zal brengen.
In showbusiness is de sky the limit. Bij NASA en SpaceX weten ze zelfs díe grens door passie te slechten. En af en toe tippen zelfs de Bond-producers eraan.
Voor wie geïnteresseerd is in het wel en wee van grote blockbusterfilms als Bond, is The Making of Cleopatra een must!
20th Century Fox is in 2019 onderdeel van Walt Disney Studios geworden. Door risicovolle producties heeft Fox binnen een paar maanden haar onafhankelijkheid binnen Disney verspeeld…!
Jasper Hartog
Gosse Drent
Reageren