MI6 krijgt vrouwelijke M, 30 jaar na James Bond

30 jaar nadat Judi Dench op het scherm de eerste vrouwelijke baas van MI6 portretteerde, krijgt de échte Britse geheime dienst nu voor het eerst een vrouw aan het hoofd. Haar naam: Blaise Metreweli. Metreweli is al lange tijd betrokken bij de Britse geheime dienst.

De Secret Intelligence Service (SIS), de officiële naam van de Britse geheime dienst MI6, heeft een nieuwe baas. Blaise Metreweli (47) volgt Sir Richard Moore op, die de geheime dienst in de herfst verlaat. Met Metreweli komt er voor het eerst een vrouw aan het hoofd van de SIS, die het Verenigd Koninkrijk voor buitenlandse dreiging moet behoeden. De Britse regering maakte al eerder de ambitie bekend om een vrouw aan te stellen. Minister-president Keir Starmer noemt Metreweli’s aanstelling “historisch” en zegt dat haar benoeming “op een moment komt waarop het werk van onze intelligentiediensten nog nooit zo belangrijk is is geweest”. Hij legt uit: “Het Verenigd Koninkrijk kampt met bedreigingen van ongekende omvang, of het nu gaat om agressors die hun spionageschepen naar onze wateren sturen of hackers die met hun geavanceerde cyberaanvallen onze openbare diensten willen verstoren”.

Blaise Metreweli zegt zelf “trots en vereerd te zijn” dat ze gevraagd werd om MI6 te gaan leiden.

MI6 speelt een cruciale rol, samen met MI5 en GCHQ, in de veiligheid van de Britse bevolking en het behartigen van Britse belangen in het buitenland. Ik kijk ernaar uit om dat werk voort te zetten, samen met de dappere officieren en agenten van MI6 en onze vele internationale partners.

Blaise Metreweli

James Bond was MI6 voor

James Bond had vanaf 1995 al een vrouwelijke baas, toen Judi Dench de rol opnam van M in GoldenEye. Dench bleef de aanvoerder van MI6 tot en met Skyfall (2012), waarin haar personage stierf. Vervolgens kwam ze nog terug als M in een postume videoboodschap in Spectre (2015). De schaduw van Dench als M blijft lang over de Bond-reeks hangen: ook No Time to Die (2021) refereert aan haar leiderschap.

Toch was de keuze voor een vrouwelijke baas voor 007 niet evident. In de boeken van Ian Fleming is M een man. In de jaren 90 vonden producenten Michael G. Wilson en Barbara Broccoli het tijd voor modernisering, zoals dat ook in het Verenigd Koninkrijk gebeurde. MI6 mocht dan wel geen vrouw aan het hoofd hebben, MI5 kreeg dat wel. In 1992 werd Stella Rimington benoemd tot hoofd van de binnenlandse inlichtingsdienst. De keuze voor Rimington als baas zou een directe aanleiding zijn geweest om drie jaar later Dench te casten in de rol van M.

Dench zette een strenge en ietwat afstandelijke M neer in GoldenEye, die duidelijk moest maken dat vrouwen heus wel hun mannetje konden staan. Ook in de ‘echte wereld’ kwamen er steeds meer vrouwen in topposities binnen de Britse geheime diensten. Eliza Manningham-Buller leidde eveneens MI5. GCHQ, de communicatie- en cyberafdeling van de geheime dienst, benoemde onlangs ook voor het eerst een vrouw: Anne Keast-Butler. En Blaise Metreweli heeft ook een indrukwekkend palmares: naast veldwerk in het Midden-Oosten leidde ze verschillende afdelingen binnen MI5 en MI6.

Van Q naar M… of eigenlijk C

Eén van de MI6-afdelingen die Metreweli leidde, is de technologie- en innovatiesectie, die zowel in de Bond-wereld als in het echt ‘Q Branch’ wordt genoemd. Een vrouwelijke Q heeft de James Bond-reeks nog nooit gehad. De rol van de gadgetspecialist werd tot nu toe vertolkt door een man. Ook in de nieuwe game First Light is Q een man, terwijl M opnieuw een vrouw is. Volgend jaar zal er dus voor het eerst een vrouw als fictieve én niet-fictieve baas van MI6 zijn.

Overigens zal Blaise Metreweli niet met M worden aangeduid, maar met C. Dat gebruik gaat terug op de eerste baas van MI6, Mansfield Smith-Cumming. Die ondertekende geheime documenten altijd met de letter C, in groene inkt. Smith-Cumming en zijn opvolgers worden zodoende informeel aangeduid met C. Ian Fleming nam dat gebruik over, maar maakte er in zijn James Bond-boeken M van. Metreweli zal vermoedelijk zo’n 5 jaar actief zijn als C, dat is de gebruikelijke termijn.