Roger Moore (1927-2017): de gentleman spy

Vandaag zou Sir Roger Moore 95 geworden zijn. Hij is al vijf jaar niet meer onder ons, maar zijn warme persoonlijkheid blijft als een deken over de Bond-reeks vallen. Tijd voor een ode aan de gentleman spy, de onbetwiste koning van de raised eyebrow, de derde acteur die James Bond speelde in de officiële reeks.

De producenten wisten eerst niet wat ze nu met Roger Moore aan moesten. Live and Let Die (1973) begint zonder James Bond aan de pre-title sequence. De stevige introductie die Sean Connery en George Lazenby gegund waren, krijgt Roger Moore niet. In plaats daarvan maakt het publiek op een typische manier kennis met Rogers 007. Hij ligt naast een Italiaanse schone als hij plots wakker wordt gebeld: M staat voor de deur met een missie. Miss Moneypenny komt achter haar baas aan en kan vermijden dat Bond flink op z’n vingers wordt getikt. Ze verraadt hem niet. En in plaats van te vertrekken en de wereld te redden, heeft onze nieuwe Bond nog tijd voor een volgende ronde in bed, terwijl hij de rits van de Bond-dame naar beneden trekt met zijn gloednieuw magnetisch horloge.

Daar zie je niet meteen een gentleman in, en ook de pogingen om Roger Moore te laten lijken op Sean Connery liggen tegenwoordig onder vuur. Is het wel zo slim om Roger nogal hard te laten overkomen? Met een list werkt hij Solitaire het bed in en ook de ondervraging van Andrea Anders in de volgende film, The Man with the Golden Gun (1974), voelt aan alsof Sean Connery dit had moeten doen. Roger Moore zelf haalde later deze scène aan als een van zijn minst favorieten.

Nobody did it better

Desalniettemin is Rogers charisma direct zichtbaar. Zijn introductie bij Solitaire in Live and Let Die is rustig, beheerst en warm. Voor iemand die net het hol van een drugsbaron is binnengekomen, blijft Bond ijzig kalm. In dat moment is hij de ware gentleman: hij stelt zich netjes voor aan de rest van de aanwezigen. Geholpen door de tragere versie van het Bond-thema is het een van de meest stijlvolle “Bond. James Bond.”-introducties. Aan het einde van de film is de one-liner “Well, he always did have an inflated opinion of himself”, het begin van nog veel meer woordgrapjes, die er haast moeiteloos uitkomen bij Roger Moore.

Want kun je je een andere Bond-acteur voorstellen die zó moeiteloos zinnen als “I sure am, boy!” uitspreekt, compleet met Amerikaans accent? In The Man with the Golden Gun en vooral in The Spy Who Loved Me (1977) vindt Roger Moore zijn eigen manier om James Bond te spelen. Nonchalant een visje uit het open raam van de Lotus Esprit gooien, droge opmerkingen als “Egyptian builders.”, een enorme betweterigheid en de befaamde wenkbrauw die meermaals omhoog gaat. Het lijkt simpel, en vaak wordt Roger Moore afgedaan als ‘de grappende, flauwe Bond’, maar hij maakte van een idioot scenario iets geloofwaardigs. Hij was de beste spion en hij wist het. En de kijker geloofde het. Nobody does it better, zong Carly Simon. Ze had gelijk.

Het Octopussy-misverstand

Dat misverstand over ‘de flauwe Bond’ is voor mij het meest zichtbaar in Octopussy (1983). Bond weet dat er een nucleaire bom verstopt zit in een kanon in een circustent. Hij verkleedt zich als clown om te ontsnappen aan de politie en ongemerkt de tent binnen te komen. Dat scenario klinkt volslagen idioot. Geef dit aan Connery, Dalton of Craig en het wordt een farce. Maar niet bij Roger Moore. Hij weet hoe hij dit moet spelen. Ja, het lijkt lollig. Maar dat is het niet: Bond wordt zichtbaar kwaad als de Amerikaanse legerofficieren de ernst van de situatie niet snappen. Het clownsgezicht blijkt schmink. Eronder zit een spion die doodserieus is. De gentleman verdwijnt even als Bond “Damn it, there’s a bomb in there!” roept.

Andere acteurs hadden dit een moeilijke evenwichtsoefening gevonden. Maar Roger Moore kan het. Hij kan Holly Goodhead benaderen met charme in Moonraker (1979), geloofwaardig een auto van een klif duwen in een donker moment in For Your Eyes Only (1981) en met Tibbett dollen in A View to a Kill (1985). Roger Moore kon het allemaal. Schijnbaar zonder moeite.

Rogers nalatenschap

Zoals hij op het scherm was, was hij ook naast het scherm. Een gentleman, nooit te beroerd om een grapje te maken of zich bescheiden op te stellen. Een ambassadeur voor de reeks waar hij zeven films voor maakte. Supporter van de acteurs die na hem kwamen, en die voor hem waren geweest. Een man die zich later inzette voor Unicef, en ervoor ijverde om de situaties van kinderen wereldwijd beter te maken. Een nobel doel dat al veel Bond-fans inspireerde om acties op poten te zetten ten voordele van Unicef. En misschien ligt daar wel de nalatenschap van Roger Moore: proberen de wereld beter te maken, op een zachtaardige, pacifistische manier. Want nobody did it better dan Sir Roger.