Waar werkt de echte James Bond?

Een nieuwe Bond-film op het witte doek brengen is bepaald geen sinecure. Als de productie dan ook nog zo geplaagd wordt als Bond 25 dan moeten de filmmakers echt van problemen houden, zoals producent Barbara Broccoli het ooit uitdrukte. Maar gelukkig is er ook nog een andere reden waarom de producers niet van ophouden weten.

Vandaag duik ik in de echte wereld van James Bond en probeer te ontdekken of 007 in werkelijkheid ook bestaat en bij de Engelse geheime dienst MI6 rondloopt. En we gaan op zoek naar het antwoord op de vraag waarom de filmproducers na bijna zestig jaar nog steeds gepassioneerd zijn over hun James Bond.   

Bond-liefhebbers zijn niet zomaar fan van een fictieve geheim agent – achter zijn karakter gaat een opwindende gebeurtenis schuil. 

Dusko Popov, is hij James Bond?

De Servische dubbelagent Dusko Popov wordt als belangrijkste voorbeeld gezien voor James Bond, de fictieve geheim agent van Ian Fleming. Wie was Popov en wat leert zijn verhaal ons over Bond? 

Als Engeland in september 1939 Nazi-Duitsland de oorlog verklaart, gaat Dusko Popov, die een afkeer heeft van de Nazi’s, voor de Duitse spionage- en contraspionagedienst aan het werk om ze van binnenuit te kunnen bestrijden.

Vervolgens stapt hij ook naar de Britste geheime dienst. Als dubbelagent misleidt hij de Nazi’s met valse informatie van de Engelsen. Later is hij onder meer betrokken bij operatie Fortitude, de geallieerde misleiding operatie voor D-Day.

Maar de Duitsers vertrouwen Popov niet altijd. Als hij ontdekt dat zijn eigen chauffeur hem in de gaten houdt, heeft hij geen keus en schiet hij zijn chauffeur dood.

Popov ontmoet Fleming

In een casino in Lissabon ontmoet Popov regelmatig zijn Duitse contactpersoon aan wie hij misleidende inlichtingen van de Engelsen verstrekt. Omdat de Engelsen Popov ook wantrouwen, wordt hij op een dag aan de speeltafel in het casino geobserveerd door een man. Die man werkt bij de Britse Naval Intelligence Division. Zijn naam is Fleming, Ian Fleming.

Als Fleming James Bond op Popov gebaseerd heeft, dan is de bovengenoemde chauffeur mogelijk het eerste ‘slachtoffer’ van de latere fictieve 007-agent. Als double-0-agent heeft James Bond een vergunning om te doden. 

Bestaat de 00 sectie?

Bestaat er zoiets als de double-0-sectie binnen de echte MI6? Om te beginnen wordt de Britse buitenlandse inlichtingendienst MI6 officieel aangeduid als de Secret Intelligence Service (SIS). Hoewel Hare Majesteit inderdaad geheim agenten heeft, houden die geen kantoor in het Vauxhall Cross-gebouw in Londen zoals we dat uit de Bond-films kennen. Alleen zij die de buitenlandse operaties organiseren en het papierwerk doen werken in dit imposantegebouw aan de Theems. 

Goed beschouwd zijn veel Britse geheim agenten helemaal geen mensen met een Britse nationaliteit. MI6 is geïnteresseerd in buitenlandse informatie en wie kan die beter leveren dan de burgers (mollen) in het desbetreffende land zelf. We moeten dan denken aan politici, businessmensen, journalisten, maar ook hotelpersoneel dat hooggeplaatste gasten afluistert. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren voor MI6 al tientallen Nederlandse agenten actief om informatie uit bezet Nederland aan de Britten door te brieven.

Informatie van burgers

Tegenwoordig dragen klikkende burgers (mollen) gevoelige informatie over aan buitenlandse inlichtingenfunctionarissen die als diplomaten immuniteit genieten. Zowel die burgers als de inlichtingenfunctionarissen leiden niet bepaalt het opwindende leven van James Bond met een overdaad aan gevaar en opwinding, laat staan de noodzaak om een wapen te gebruiken. Bestaat de echte James Bond dan überhaupt wel?

In de boeken van Ian Fleming heeft James Bond een achtergrond als ex-commandant. Hij kan als voormalig marineofficier met wapens en explosieven omgaan. Zijn vaardigheden liggen op een veel hoger niveau dan die van inlichtingenfunctionarissen maar ook van gewone soldaten. Binnen de bekende strijdkrachtonderdelen, inclusief MI6 (SIS), komen we Bond-achtige vaardigheden dan ook niet tegen.  

Special Reconnaissance Regiment

Er is echter één groep binnen de Engelse Special Forces, het relatief onbekende Special Reconnaissance Regiment (SRR) waar ze wél Bond-achtige vaardigheden aanleren als parachutespringen, hard rijden, achtervolgingen, ongewapende gevechten en duiken. We treffen er ook explosievenexperts, kikvorsmannen en skydivers aan – inclusief Q-achtige gadgets.

Naar buiten toe zal er nooit iets officieels over worden losgelaten, maar het boek The Big Breach van voormalig SIS-spion Richard Tomlinson laat niets te raden over. En als het moet worden tegenstanders inderdaad geëlimineerd door de SRR. 

In The Big Breach lezen we dat het de taak van MI6 (SIS) is om agenten aan te sturen, informatie te verzamelen en speciale operaties van militaire aard op te zetten. MI6 stelt het doel vast en zorgt voor de politieke goedkeuring. Maar een handtekening van de minister van Buitenlandse Zaken zal je niet onder elke operatie aantreffen… 

Elke Britse militair kan 007 worden

De Special Reconnaissance Regiment (SRR) doet het vuile veldwerk en haalt daarvoor zijn personeel uit alle takken van de Britse strijdkrachten. Kortom, iedereen kan in principe James Bond worden bij de SRR, mits hij of zij beschikt over de juiste achtergrond en vaardigheden, zoals James Bond die van Ian Fleming meekreeg.   

Hoewel de locatie en de functie van MI6-agenten dus iets anders in elkaar zit dan de Bond-films voorspiegelen, is het werk van de mannen en vrouwen van de SSR in het veld niet minder spannend en gevaarlijk dan dat van James Bond. Alleen zullen ze op het hart gedrukt worden de kostenpost voor collateral damage binnen de perken te houden…

James Bond is anders dan andere blockbusters

De Bond franchise neemt een unieke positie in tussen andere blockbusters als Mission Impossible en Star Wars. Die zijn weliswaar ook interessant… maar missen de authentieke achtergrond van James Bond. 

Voor de filmproducers van James Bond is zijn achtergrond al zestig jaar een belangrijke drijfveer om films rond het 007-karakter te blijven maken. En Bond-liefhebbers blijken dus niet zomaar fan van een fictieve geheim agent te zijn; achter zijn verhaal gaat de meest bewogen tijd van de vorige eeuw schuil.