Column: De theorie en de praktijk van het martelen

Sinds The World Is Not Enough is het schrijversduo Neal Purvis en Robert Wade (mede)verantwoordelijk voor de scripts van de Bond-films. Meerdere malen hebben de heren in interviews aangegeven dat zij daarbij keer op keer teruggrijpen naar de boeken van Ian Fleming. Helaas is deze literaire bron zo goed als opgedroogd. Nagenoeg alle originele Fleming-verhalen zijn al verfilmd of lenen zich onvoldoende voor een filmbewerking. En dus moeten Purvis & Wade hun eigen creatieve brein aan het werk zetten om tot ingenieuze filmplots en –scenes te komen. Voor Spectre hebben zij – een primeur in de Bond-filmreeks –een cruciale scene gebaseerd op een niet door Fleming geschreven Bond-boek. Ik heb het over de beruchte martelscene, eentje die haar oorsprong vindt in het boek Colonel Sun uit 1968.

Vijf jaren na de dood van Ian Fleming verscheen de eerste geautoriseerde thriller gebaseerd op het fictieve karakter James Bond. Het is een bekend gegeven voor de gemiddelde Bond-fan. Het boek heette Colonel Sun en was geschreven door Robert Markham. Dit bleek echter een pseudoniem van de beroemde schrijver Kingsley Amis te zijn. Amis was geen onbekende in de literaire Bond-wereld, aangezien hij enkele jaren daarvoor het non-fictieboek The James Bond Dossier had gepend. Colonel Sun is een direct vervolg op Flemings laatste boek, The Man with the Golden Gun. Het boek opent met een nogal bloederige ontvoering van M. Bond gaat op zoek naar de daders en dit brengt hem naar Griekenland, waar hij ontdekt dat een Chinese militair genaamd Kolonel Sun Liang-tan de kwade genius achter dit alles is.

Er is in het verleden al eerder door Bond-fans gesuggereerd dat Colonel Sun als inspiratie heeft gediend voor een Bond-film. Zo kent Licence to Kill hetzelfde wraakmotief, wordt M in The World Is Not Enough ook ontvoerd en heet de schurk in Die Another Day Kolonel Tan-Sun Moon.

Maar de martelscene van Spectre is overduidelijk gebaseerd op hoofdstuk 19 uit Colonel Sun, getiteld De theorie en de praktijk van het martelen. Zo duidelijk dat de filmmakers in de aftiteling van Spectre de erfgenamen van Kingsley Amis ook bedankten. De martelscene van Spectre kennen we allemaal; Blofeld peutert met een aantal kleine maar o zo venijnige boren in het hoofd van 007. In Colonel Sun overkomt Bond hetzelfde, hoewel Kolonel Sun met een set ijzeren draden wat primitiever aan de slag gaat.  De voornaamste reden dat Kingsley Amis vriendelijk wordt bedankt voor zijn bijdrage, is de dialoog die we tijdens de martelscene in Spectre horen. Lees hieronder maar eens mee:

Dialoog Colonel Sun:  “A man lives inside his head. That’s where the seed of his soul is. I was present once when an American prisoner in Korea was deprived of his eyes. And the most astonishing thing happened. He wasn’t there anymore. He’d gone though he was still alive. There was nobody inside his skull. Most odd, I promise you. So James, I’m going to penetrate to where you are. To the inside of your head. <…>“Now get on with your squalid sadistic serade. Bring out your thumbscrews and your hot irons. They can’t be much more painful then having to sit here listening to you.”

Dialoog Spectre: “As you know all too well, dear Madeleine, a man lives inside his head. That’s where the seed of his soul is. Now, James and I were both present recently when a man was deprived of his eyes. And the most astonishing thing happened. Didn’t you notice? He wasn’t there anymore. He’d gone even though he was still alive. So in this brief moment between life and death, there was nobody inside his skull. Most odd. So, James. I’m going to penetrate to where you are. To the inside of your head.” <…..> “Well, get on with it then. Nothing can be as painful as listening to you talk.”

Lijkt me duidelijk, toch? In een interview aan het tijdschrift MI6 Confidential biechtte associate producer Gregg Wilson op dat men worstelde met de dialoog in deze belangrijke scene waarin Oberhauser zijn nieuwe identiteit prijsgeeft. Op het laatste moment grepen zij terug naar het boek Colonel Sun. Hiervoor diende EON overigens ook een deal te sluiten met Ian Fleming Publications (eigenaar van de Bond-thrillers) aangezien de afspraak om materiaal in Bond-films te verwerken alleen gold voor het werk van Ian Fleming (MI6 Confidential editie 37, oktober 2016)

Ik ben benieuwd: gaan we in de toekomst vaker scenes terugzien uit de Bond-boeken die niet door Ian Fleming zijn geschreven? Of gaan we zelfs een complete boekverfilming zien van een van de andere auteurs? Er zijn genoeg boeken om uit te kiezen en een klein aantal hiervan zijn door zowel pers als publiek positief ontvangen. Mochten Purvis & Wade nog even aanblijven als scenaristen, dan zou het me niet verbazen als ze nog eens leentjebuur spelen.