The Spy Who Loved Me eindigde in 1977 met de belofte: James Bond will return in For Your Eyes Only. In 1977 ging echter ook een andere film in première die de filmwereld danig op zijn kop zette. Ik heb het over Annie Hall…. sorry, ik bedoel natuurlijk Star Wars Episode IV: A New Hope.
Na het enorme succes van Star Wars besloot Cubby Broccoli dat James Bond niet achter kon blijven en dat ook 007 de ruimte in moest. Uiteindelijk werd besloten dat de titel Moonraker hiervoor het beste in aanmerking kwam. Met het gelijknamige boek van Ian Fleming heeft deze film weinig te maken. Enkel de naam van de slechterik, Hugo Drax, werd gebruikt.
Look after Mr. Bond. See that some harm comes to him.
De rest van het plot, inclusief de naam van de Bondgirl, werd overboord gekieperd. In het boek van Fleming is Drax een rijke Brit die uit eigen zak de bouw van een atoomraket financiert. De man is een ware held in eigen land maar uiteraard is niets wat het lijkt. Bond wordt op pad gestuurd en komt erachter dat…. Voor degenen die het boek nog niet gelezen hebben zal ik de rest niet verklappen. Het is Ă©Ă©n van mijn favoriete Fleming boeken en zeker de tijd van het lezen waard.
Synopsis
Een spaceshuttle genaamd Moonraker lift mee op de rug van een Boeing 747. In de Moonraker komen twee mannen uit verborgen compartimenten tevoorschijn en ze lanceren de shuttle. Het vliegtuig explodeert en de Moonraker verdwijnt spoorloos. MÂ roept zijn beste agent, James Bond 007, op om de zaak te onderzoeken.
Na de gebruikelijke scène in het kantoor van M vliegt Bond naar Californië om daar bij de fabrieken van Drax Industries op onderzoek uit te gaan. Hij ontmoet daar Hugo Drax, eigenaar van de Moonraker shuttles, die niet gediend is van nieuwsgierige spionnen. Tijdens een rondleiding over het complex leert Bond ook Dr Holly Goodhead kennen.
Deze door NASA uitgeleende wetenschapper blijkt later in de film voor de CIA te werken. Terwijl Bond de lanceringssimulatiecentrifuge uitprobeert draagt Drax zijn handlanger Chang op om Bond te vermoorden. Hij ontkomt ternauwernood dankzij een gadget van Q.
De aanslag is reden genoeg voor Bond om verder op onderzoek uit te gaan. Dit onderzoek brengt hem via Venetië naar Rio de Janeiro. Eenmaal in Rio de Janeiro loopt Bond ook een oude bekende tegen het lijf: de boomlange huurmoordenaar Jaws. Ondanks verwoede pogingen van Jaws om Bond uit te schakelen, weet de geheim agent toch de schuilplaats van Drax, verborgen in het Braziliaanse oerwoud, te bereiken. Daar ontdekt hij de snode plannen die Drax heeft met het menselijk ras.
Parler vous Français?
Albert R. Broccoli besloot om het succesvolle productieteam van The Spy Who Loved Me zoveel mogelijk compleet te houden. Lewis Gilbert keerde terug als regisseur, Christopher Wood schreef opnieuw het script en Ken Adam zorgde voor de decors. En een oude bekende nam de muzikale honneurs waar. Componist John Barry moest wegens problemen met de belastingdienst in het Verenigd Koninkrijk de soundtrack van The Spy Who Loved Me overlaten aan Marvin Hamlisch. Maar voor Moonraker was hij weer van de partij. Dit kwam omdat, wederom door de hoge belastingdruk in het Verenigd Koninkrijk eind jaren ’70, Moonraker een Engels/Franse samenwerking is. De film is grotendeels in Franse studio’s opgenomen.
De normale thuisbasis van de Bondfilms, Pinewood Studios, is alleen gebruikt voor de miniatuur opnames. EON Productions had gemerkt dat het loonde om flink te investeren in de Bondfilms. Het zeer succesvolle The Spy Who Loved Me had een budget van $13.000.000 maar dit werd vrijwel verdubbeld naar $25.000.000 voor Moonraker. En dat is m.i. terug te zien op het scherm. Hoewel het “verhaal” van de film weinig hout snijdt zit de film wel boordevol geweldige stunts, prachtige locaties en special effects.
Dat dit een Frans/Engelse samenwerking is ook terug te zien in de hoeveelheid Frans acteertalent dat de film rijk is. Zowel Michael Lonsdale (Drax) als Corrine Cléry (de helikopterpilote/ten dode opgeschreven eerste Bondgirl van de film) zijn Frans. Maar ook de eerste (en enige) Jawsgirl Dolly wordt gespeeld door een Franse. Het kostte Ken Adam heel wat planwerk om alle decors op tijd af te krijgen. Uiteindelijk waren op een zeker moment alle studio’s in Parijs in gebruik door de Bondproductie; iets dat door de Franse filmwereld niet gewaardeerd werd.
In vrije val naar de top
Al vroeg in het productieschema werd er begonnen met het filmen van de Pre Title Sequence. Men was er niet zeker van of de parachutescène überhaupt te schieten was zoals in het script stond. Daarom had men voldoende tijd ingebouwd om, mocht het niet lukken, een andere PTS te schrijven en te filmen. Maar dat was gelukkig niet nodig. De film begint met, in mijn ogen, één van de meest spectaculaire scènes in de Bondgeschiedenis.
Pilot: This is where we leave you, Mr Bond.
007: A little premature isn’t it?
Bond bevindt zich op grote hoogte in een vliegtuig, zoals wel vaker, in de armen van een bevallige stewardess. Helaas hebben de stewardess en de piloot van het vliegtuig niet het beste met onze held voor. Bond vecht een robbertje met de piloot en wordt uiteindelijk door Jaws zonder parachute uit het vliegtuig geduwd. Een spectaculaire scène ontvouwt zich waarbij 007 in vrije val de parachute van de piloot ontfutselt en zo zonder kleerscheuren ontkomt. Jaws komt er minder goed vanaf.
Hij trekt het touwtje van zijn parachute kapot en landt uiteindelijk op een circustent. De toon voor de rest van de film is gezet! Jake Lombard was de stand-in voor Roger Moore in deze scène terwijl B.J. Worth de piloot speelde. Behalve een close-up hier en daar is de hele scène gefilmd in vrije val. De stuntmannen hadden onder hun kleding een parachute verstopt. De rugnaad van hun jasjes was zo gemaakt dat de parachute geopend kon worden zonder eerst het jasje uit te hoeven doen. Uiteindelijk kostte het 88 sprongen en 5 weken om deze scène van 2 minuten te filmen. Voor mij is dit wat de Bondfilms uit deze periode zo fantastisch maken. Ze deden het gewoon! Iemand bedacht: Wat nou als we Bond zonder parachute uit een vliegtuig duwen? Of: Wat nou als Bond van een klif af skiet met een parachute op zijn rug? In plaats van de veilige weg te kiezen, koos men ervoor om met het idee aan de haal te gaan en het onmogelijke mogelijk te maken.
Dame Shirley returns
Voor de titelsong waren een aantal grote artiesten in beeld. Zo is de titelsong geschreven met Frank Sinatra als uitvoerend artiest in het achterhoofd. Om onduidelijke redenen ging de samenwerking echter niet door. Ook de toen 19-jarige Kate Bush is door de producer benaderd maar ook deze samenwerking ketste op het laatste moment af. Gelukkig kan EON altijd rekenen op Shirley Bassey. Na Goldfinger en Diamonds Are Forever zong Dame Shirley met Moonraker haar, voorlopig(?), laatste titelsong in.
Reclame, overal reclame
Om de film nog enigszins betaalbaar te houden werd er in Moonraker veelvuldig gebruik gemaakt van product placement. Ik heb trouwens ineens ontzettende zin in een glaasje 7-UP…. Maar goed, waar was ik? Product placement dus. Vooral tijdens de scène met de ambulance in Rio de Janeiro is dit overduidelijk. In korte tijd rijdt de ambulance langs enorme billboards van onder andere Marlboro, Seiko en British Airways. Maar ook in de rest van de film zie je de verschillende sluikreclames overduidelijk in beeld. 7-UP anyone?
Dit totale gebrek aan subtiliteit zie je eigenlijk in de hele film terug. De handlanger van Drax is een zwijgzame man met bloempotkapsel die meestal in kimono gekleed gaat. Hij vindt zijn einde in Venetië na een gevecht met Bond in een glasmuseum. Uiteraard sneuvelt tijdens het gevecht vrijwel de gehele collectie van het museum. Bond gooit Chang uiteindelijk van driehoog naar beneden waarna hij ondersteboven landt in de piano van de operazanger die beneden staat te zingen. Bond grapt:
“Play it again, Sam”.
De eerste ontmoeting tussen Jaws en Dolly wordt muzikaal ondersteund door de muziek van Tsjaikovski. En later in de film vallen ze elkaar in slow-motion in de armen als ze elkaar tussen de wrakstukken van het ruimtestation weer terugvinden.
Ook de naam van de Bondgirl laat weinig aan de verbeelding over; Holly Goodhead. Dit is waarschijnlijk, samen met Pussy Galore, de minst subtiele naam ooit in de filmgeschiedenis. Lois Chilles die de rol van Dr Goodhead speelt vertelde in een interview dat ze de naam eigenlijk wel leuk vindt. Als de schrijvers deze naam ooit nog willen overtreffen zullen ze echt hun best moeten doen. Maakt in Bond 25 Mandy Mouthmaster misschien haar opwachting?
Around the world one more time
In de eerste anderhalf uur van de film reist Bond de halve wereld over om het plan van Drax te ontrafelen. Maar in het laatste halfuur eindigt 007 op een plek waar hij nooit eerder geweest was; in een baan rond de aarde. Dit laatste deel van de film is de climax waar de hele film naartoe gewerkt heeft. Een gevecht met laserpistolen tussen de soldaten van Drax en spaceshuttles vol met Amerikaanse ruimtemariniers. Zo “buitenaards” zijn de Bondfilms hierna, gelukkig, nooit meer geworden.
Met alles wat ik hierboven heb geschreven lijkt het misschien alsof ik Moonraker een verschrikkelijke film vind. Niets is minder waar. Het is zeker niet mijn favoriet maar ik haat de film niet zoals een deel van de fans dat doet. Het is een spektakelstuk, met een flinterdun plot maar met een aantal geweldige scènes. Het is gewoon een hele vermakelijke film.
En misschien ben ik lichtelijk bevooroordeeld. Moonraker was namelijk de eerste Bondfilm die ik zag en indruk op mij maakte. Ik was een jaartje of 9 en zag op TV iets dat ik nog nooit gezien had. Die geweldige vrije val actiescène, Jaws, een lasergevecht in de ruimte…. voor de 9-jarige Tijl was dat om te smullen!
En niet alleen ik smulde van de film. Ook het publiek kwam in grote getalen naar de bioscoop. In totaal bracht de film tijdens zijn eerste release $210.000.000 op en is daarmee nog steeds Ă©Ă©n van de succesvolste Bondfilms ooit. De film eindigt met de belofte: James Bond will return in For Your Eyes Only. Waar hadden we dat eerder gehoord?
Reageren