Gosse DrentDeze zomer ga ik een aantal dagen met vakantie naar Istanboel. Als James Bond-liefhebber is het onmogelijk om dan niet te denken aan de verschillende locaties in het boek From Russia, with Love en de gelijknamige film, The World Is Not Enough en Skyfall. Nu ik als voorbereiding alle locaties op een rijtje heb gezet, leek het me leuk om dit te delen.
In deel 3/3 behandel ik de locaties in Istanboel uit de 19e en 23e James Bond-films, The World Is Not Enough (1999) en Skyfall (2012). Mocht je deel 1/3 of deel 2/3 nog niet hebben gelezen, dan kun je die hier vinden. Een aantal veelgebruikte Turkse woorden voor ‘straat’ zijn Caddesi en Sokak.
Kız Kulesi, de Meisjestoren
De iconische Meisjestoren, of Kız Kulesi in het Turks, staat trots op een eilandje aan de zuidelijke ingang van de Bosporus in Istanboel en kwam voor in twee James Bond-films. In From Russia with Love (1963) verschijnt hij kort in beeld wanneer Bond Tatiana ontmoet op een veerboot, met de toren zichtbaar op de achtergrond. In The World Is Not Enough speelt de Meisjestoren een centrale rol als basis voor het plan van Elektra King om Istanboel te vernietigen en haar concurrentie op de wereldwijde oliemarkt uit te schakelen.
De toren dient ook als gevangenis voor M. Elektra sluit M daar op na haar ontvoering in Kazachstan. Zonder dat de plaatselijke autoriteiten het weten, herbergt de toren ook een ondergrondse ruimte voor de Victor III-klasse kernonderzeeër die gestolen is door Renard. Die willen Elektra en hij gebruiken om Istanboel van de kaart te vegen.
Met een geschiedenis die teruggaat tot 408 voor Christus, heeft de Meisjestoren door de eeuwen heen verschillende doelen gediend, waaronder als vuurtoren en als controlepunt voor toegang tot de Bosporus door Perzische schepen. De toren, die in de Griekse en Byzantijnse periode bekend stond als de toren van Leander, werd in de twaalfde eeuw vergroot en heeft sindsdien verschillende wijzigingen ondergaan.
Tegenwoordig is de Meisjestoren een populair café en restaurant, dat bezoekers een spectaculair uitzicht op Istanboel biedt.
De opening van Skyfall
De derde James Bond-film met Daniel Craig opent met een achtervolging in Istanboel. Het gebouw waar Bond als eerste uitloopt is de oude Deutsche Orientbank en ligt in de wijk Eminönü. Het koloniale gebouw van de Deutsche Orientbank staat op het einde van de Sultan Hamamı Caddesi waar deze samenkomt met de Vakıf Hanı Sokak. Je kan het Flatiron Building-achtige gebouw op de hoek en de gouden art nouveau letters “Deutsche Orientbank” boven de ingang niet missen. Als Bond instapt bij Eve vervolgen ze hun weg op de Büyük Postane Caddesi.
Na de Vakıf Hanı Sokak enkele meters naar het westen is de toegang tot de kruidenmarkt van Istanboel. Hier, maar vooral op het open plein tussen de markt en de Yeni Cami (Nieuwe Moskee) in het noorden, werden de schietscènes met Bond en Patrice opgenomen. Voor de opnames had het productieteam Eminönü flink geprepareerd. Hoewel de wijk al behoorlijk vol stond met ezelskarren, kleine kiosken en straatverkopers, vulde het team de straten met nog meer kraampjes. Ook werd een replica van een oude Ottomaanse fontein gebouwd.
Ondanks zijn naam is de Nieuwe Moskee een historisch juweeltje uit de 16e eeuw, waarvan de bouw in 1665 werd voltooid. Gelegen aan de oevers van de Gouden Hoorn in de buurt van de Galatabrug, is dit architectonische meesterwerk ongetwijfeld een van de kroonjuwelen van Istanboel.
De achtervolging op de motor
Bond en Eve gaan richting Hobyar, Findikçi Remzi Sodak met de Seyhülislam Hayri Efendi Caddesi als de weg op de achtergrond. In het echt leidt deze weg hen terug naar dezelfde plek waar Bond in het begin van deze achtervolging bij Eve instapte! Uiteindelijk rijden Bond en Patrice bij de poort achter 3 Tarakçılar Caddesi zogenaamd het dak van de Grote Bazaar op.
Op het dak van de Grote Bazaar
Als je gewoon een glimp wil opvangen van het dak waarop Bond Patrice achtervolgt, vraag het dan aan de handelaren van de enorme tapijtwinkel náást de Kapalıçarşı Kılıççılar Kapısı aan de oostelijke ingang van de Bazaar. Hun winkel met meerdere verdiepingen ligt net buiten de echte Bazaar en reikt tot boven de overdekte markt. Vanaf het hoogste niveau, mogelijk alleen open als je het vriendelijk vraagt, heb je een mooi uitzicht door het raam.
Voor het echte werk moet je echter op zoek naar het bureau van de Bazaaradministratie. Het zit in een kleine patio aan een heel smal steegje genaamd Kürkçüler Çarşısı. Het steegje loopt langs de zuidelijke grens van de Bazaar, de binnenplaats met het bureau is halverwege. Je kan ook beveiligingspersoneel of winkeleigenaren de weg vragen. Als je de binnenplaats vanaf Kürkçüler Çarşısı betreedt, is het kantoor aan de rechterkant op de eerste verdieping. Vanaf daar is het mogelijk om het dak te betreden – maar natuurlijk zijn daar mensen aan het werk en heb je hun toestemming nodig.
Om de scène op het dak te filmen moest het productieteam de dakpannen van de bazaar vervangen door rubberen tegels om schade te voorkomen en de veiligheid van de stuntcrew te garanderen. Uiteindelijk betreedt Bond de Bazaar bij Merim Pırlanta, een juwelierszaak, met een sprong door een raam. De plaats zit naast het Zincirli Han, de schuilplaats van Klebb in From Russia with Love, in het noordoosten van de Bazaar.
Als je de Bazaar betreedt vanaf Eminönü, waar een deel van Skyfalls actie plaatsvond, moet je omhoog lopen en de markt vanuit het noorden betreden. Daar vind je zowel Zincirli Han (de schuilplaats van Rosa Klebb in From Russia with Love) als het raam waar Daniel Craig doorheen reed.
De tweede reis van Ian Fleming naar Istanboel
In deel 1/3 schreef ik hoe Ian Flemings eerste bezoek aan Istanboel veel indruk op hem maakte. De gewelddadige nacht van 6 op 7 september 1955 zorgde ervoor dat zijn plannen van die reis werden aangepast, wat resulteerde tot een ontmoeting met de man die de basis zou vormen voor Darko Kerim/Kerim Bey. Acht jaar later bezocht Fleming de stad voor een tweede en laatste keer, tijdens de opnames van de film From Russia with Love. Lijdend aan een hartkwaal, was Ian een tenger figuur die zichzelf langzaam over de kasseien van de stad worstelde. Af en toe pauzerend om uit te rusten op een jachtstoeltje.
(Artikel gaat verder onder de foto)
Op locatie nam het filmteam heel wat foto’s van Ian. Op de bovenstaande foto staat hij in een straat met de naam Tavuk Pazari, voor de Nuruosmaniye-moskee. Die straat leidt naar de toegangspoort van de Grote Bazaar. Als Bond in de film wordt teruggereden naar zijn hotel, rijden ze precies langs de plek waar Fleming moet hebben gestaan toen de foto werd genomen. Dit is nog steeds de hoofdingang van de bazaar, hoewel er geen parkeerplaatsen meer zijn voor de moskee en het verkeer tegenwoordig beperkt is.
“Cubby” Broccoli, producent van de Bond-films, schreef in zijn autobiografie dat Fleming in Londen weinig van zichzelf liet zien, maar dat hij in Istanboel in zijn element was. “In Turkije was hij zijn ware ik en niet de gereserveerde man die hij in Londen was. Hij hield van de geluiden, de kruidige geuren, de bazaars, de straathandelaren en de buikdanseressen. Vooral de buikdanseressen.”
Bronnen: Hunting Bond, James Bond Locations en ReelStreets. Met dank aan Merlijn Kuiper van Bondesque Magazine.
Nog even dit…
Alles wat James Bond Nederland publiceert, gebeurt volledig op vrijwillige basis en non-profit. Wil je JBN steunen middels een donatie, dan komt dit volledig ten goede aan betere artikelen. Elke cent wordt direct geïnvesteerd in onze website. Doneren kan via het onderstaande bankrekeningnummer. We danken je hartelijk voor je gift.
NL55 RABO 0338 6331 46 ten name van Stichting James Bond Nederland
Corneel Vanfleteren
ben altijd blij dat de filmmakers, zoveel mogelijk alles natuurlijk hebben gehouden, ik merk dat in de meeste films veel dingen green screen zijn. maar hierbij zie ik nog veel uit skyfall en dat is fijn.