Daniël ZevenbergenIn Bochum, Duitsland werd begin deze maand de tentoonstelling On a secret mission: The Spy who came from Wattenscheid geopend. Bochum wijdt de expositie geheel aan rekwisieten van Bond, maar ook vanwege de theorie dat James hier geboren zou zijn.
Alhoewel het maar de vraag is of de details echt zo relevant zijn, blijft het voor de Bond-fan leuk om te speculeren over zijn levensverhaal.
De achtergrond
Wat weten we eigenlijk van het personage “James Bond”? Er zijn talloze verhalen en biografieën geschreven. Eigenlijk is de bedenker Ian Fleming de enige die ons de daadwerkelijke details heeft kunnen verschaffen. De overige invulling werd aan de lezer overgelaten. Op zich niet gek, als je bedenkt dat het literaire personage zijn geschiedenis in zekere zin ook graag verborgen hield. Het draaide (en draait in de films nog steeds) om de missie.
Pas vanaf het succes van Dr. No (1962) koos Fleming in latere romans meer details prijs te geven. Zo is het verhaal bekend dat hij dermate onder de indruk was geraakt van Connery zijn invulling – dat terwijl Fleming in eerste instantie totaal niet gecharmeerd was van deze “stuntman” – dat hij Bond een Schotse achtergrond meegaf.
De Schotse vader Andrew Bond en Zwitserse moeder Monique Delacroix, later overleden bij een bergongeval. In de roman You Only Live Twice (1964) worden zij genoemd als Bond verdwijnt en M noodgedwongen een overlijdensbericht moet opstellen.
Inmiddels is in de recente films ook duidelijk geworden dat dit de namen van Bond zijn ouders zijn. Denk maar terug aan de grafzerken waar Silva langs loopt in Skyfall (2012). Maar de geboortegrond van James, dat blijft in zekere zin onbekend.
De biografie van John Pearson
De theorie dat James geboren is in het Ruhrgebied is enigszins logisch te verklaren. Fleming en Pearson beschrijven later dat James in zijn jonge jaren vaak genoeg vanwege zijn vaders werk in Duitse en Franstalige gebieden spendeerde.
Volgens de officiële biografie van John Pearson, een voormalige assistent van Ian Fleming, kunnen we constateren dat Bond daadwerkelijk in Duitsland geboren is, waarschijnlijk in Wattenscheid. Pearson schreef in 1966 een biografie over Ian Fleming om vervolgens in 1973 James Bond: The Authorised Biography uit te brengen, die in 1978 ook in Nederland verscheen. Hoewel deze biografie niet in opdracht van de uitgeverij van Fleming is geschreven, kreeg Pearson het toch voor elkaar om zijn werk te publiceren en zowaar het stempel “geautoriseerde biografie” te verkrijgen.
In het boek doet Pearson zich aan als een karakter dat door MI6 is aangesteld om het levensverhaal van 007 neer te pennen. Hij richt zich daarbij volledig op aantekeningen en details uit de boeken van Fleming. De open plekken en vraagtekens worden door de schrijver ingevuld, waaronder de details rondom de jeugd van Bond.
Toch bevestigen fans en andere kenners dergelijke theorieën. Filmjournalist en Bond-kenner Siegfried Tesche beschouwt Pearsons biografie als leidraad, juist vanwege de connectie met Fleming. Ook zijn er meerdere fans die elk jaar Bonds verjaardag, op 11 november vieren.
Duits grondgebied
Pearson baseert zich dus op de feiten van Fleming en geeft Bond een geboortedatum: 11 november 1920. Daarbij meldt hij als geboorteplaats Wattenscheid, dichtbij Essen. Dat de expositie dan ook in Bochum plaatsvindt, is op zich niet zo vreemd. Wattenscheid maakt tegenwoordig deel uit van de stad.
Wat we bovendien leren van Pearson zijn biografie is dat Andrew Bond, een ingenieur werkzaam voor het bedrijf Metro-Vickers, ten tijde van Bonds geboorte gestationeerd was in Wattenscheid om de wapenfabriek van Krupp te ontmantelen. Bond zijn moeder Monique, had het plan om terug te keren naar Engeland, om daar te kunnen bevallen, maar vanwege een aanval op de spoorweg werd ze gedwongen in Duitsland te blijven.
Andere geboortetheorieën
Aangezien Pearson zeer dicht bij Fleming stond, zijn de details rondom de geboorteplek van Bond niet onaannemelijk. Natuurlijk is dit nooit honderd procent waterdicht.
Charlie Higson, de auteur van de Young Bond-serie, beschreef in zijn serie dat de geheim agent in Zürich werd geboren. Met een Zwitserse moeder is dit ook niet verwonderlijk.
Daarnaast heeft het karakter in de film een logische opfrisbeurt gekregen. Anders zou James inmiddels bijna 100 jaar oud zijn. Wel overigens een mooie mijlpaal volgend jaar november.
Opschuivende tijdlijn
Er zijn online meerdere “officiële” documenten van James zijn familie te vinden. Per acteur is er een andere vervaardigd. Je kunt je alleen afvragen of ze allemaal wel origineel zijn. Van Sean Connery is er wel eentje te vinden met Wattenscheid als geboorteplaats én 11 november 1921 als datum, maar zover we weten is dit een (creatieve) replica. Daarnaast konden we alleen een paspoort vinden met ‘Peter Franks’ erop vermeld, gemaakt voor Diamonds are Forever (1971).
Er is een document met Roger Moore zijn verschijning in omloop, maar de betrouwbaarheid valt te betwijfelen. Hierbij wordt Londen, 14 oktober 1927 genoemd, de geboortedatum van Roger Moore zelf. Van Timothy Dalton zijn Bond paspoort bestaan er online meerdere varianten.
Zo is er een versie in omloop waar de datum 11 november 1946 (Dalton’s geboortejaar) op staat met als geboorteplek Glencoe, Schotland. Daarnaast bestaat er een variant uit een film waar de geboortedatum 10 november 1948 op te vinden is met Londen als de plek.
Pierce Brosnan kent een gereviseerde versie (te vinden in de Bond in Motion-tentoonstelling) met als geboortedatum 10 november 1953, eveneens Londen als geboorteplaats. Brosnan zelf werd eveneens in 1953 geboren (wel op 16 mei én in Drogheda, Ierland).
En Daniel Craig? Van hem verscheen ook een officieel document in 2006, toen Casino Royale (2006) uitkwam. Echter, de geboortedatum van zijn James Bond is 13 april 1968, en hij is wel degelijk op Duits grondgebied ter wereld gekomen.
Alleen niet in Wattenscheid, maar West-Berlijn. Echter, ook dit is wat discutabel, want nadat Skyfall verscheen, kreeg Craig als Bond ook een nieuw paspoort met als geboortedatum: 11 november 1972, Glencoe, Schotland. De huidige makers nemen het wat dat betreft niet zo nauw met de ‘feiten’.
Gosse Drent
Corneel Vanfleteren
Dat de achtergrond onduidelijk en zelfs verwarrend is, ligt wel helemaal in de lijn van het spionage genre 🙂
Het Duitsland verhaal is nieuw voor mij. Wordt er nog waarde gehecht aan het verhaal over de Nederlander Pieter Tazelaar die in 1941 voor de Britse geheime dienst MI-6 werkte?
Toeval of niet, Nederland heeft dan wel geen indrukwekkende legermacht maar op het gebied van spionage (met duikboten die in laag water dicht bij de kustlijn kunnen komen) blazen we nog steeds onze partij mee.
Haha! Inderdaad, soms moet een Mi6 agent even zoeken. Of het verhaald van Tazelaar invloed op de keuze van Fleming had om eventueel Duitsland als geboorteland voor 007 te kiezen had weet ik niet. Het verhaal van Tazelaar past wel zo in een Bond-roman!